کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2) (چاپ 1403)
جستجو در:
شرط سوم: مالک آن، آزاد بوده و برده نباشد ←
→ شرایط عمومی واجب شدن زکات / شرط اول: شیء متعلّق زکات، دارای مالک باشد
شرط دوم: مالک آن، شخص حقیقی باشد نه اعیان یا جهات یا عناوین کلّی
مسأله 864. در تعلّق زکات به اموال زکوی شرط است که مالک آن، شخص یا اشخاص حقیقی باشد. بنابراین، در موارد ذیل زکات واجب نیست:
- مال زکوی، ملکِ مسجد، حسینیّه، مشاهد مشرّفه، خانۀ خدا (کعبه) و مانند آن باشد؛
- مال زکوی، ملکِ شرعی «جهت» باشد، مثل جهت عزاداری یا عزاداری امام حسین ، آموزش و تعلیم قرآن کریم، درمان و معالجۀ بیماران و مانند آن؛
- مال زکوی، ملکِ «عنوان کلّی» باشد، مانند عنوان فقرا، علما، دانشجویان و مانند آن؛ البتّه اگر اموال مذکور توسّط متولّی عنوان به ملکِ فرد یا افرادی از آن عنوان درآید، با جمع بودن سایر شرایط تعلّق زکات، اموال مذکور مشمول زکات می‌گردند.
شایان ذکر است، آن دسته از شخصیّتهای حقوقی که از تجمّع و تشکّل شخصیّتهای حقیقی حاصل شده مانند شرکتهای سهامی،[1] چنانچه دارایی آنها از اموال زکوی باشد، با جمع بودن شرایط تعلّق زکات، به آن اموال زکات تعلّق میگیرد،[2] اگر مدیران شرکت جهت پرداخت زکات از طرف سهامداران اذن یا وکالت داشته باشند، میتوانند زکات آنان را حسب موازین شرعی محاسبه کرده و پرداخت نمایند، وگرنه، هر کس باید زکات خودش را بپردازد.
- مال زکوی، ملکِ مسجد، حسینیّه، مشاهد مشرّفه، خانۀ خدا (کعبه) و مانند آن باشد؛
- مال زکوی، ملکِ شرعی «جهت» باشد، مثل جهت عزاداری یا عزاداری امام حسین ، آموزش و تعلیم قرآن کریم، درمان و معالجۀ بیماران و مانند آن؛
- مال زکوی، ملکِ «عنوان کلّی» باشد، مانند عنوان فقرا، علما، دانشجویان و مانند آن؛ البتّه اگر اموال مذکور توسّط متولّی عنوان به ملکِ فرد یا افرادی از آن عنوان درآید، با جمع بودن سایر شرایط تعلّق زکات، اموال مذکور مشمول زکات می‌گردند.
شایان ذکر است، آن دسته از شخصیّتهای حقوقی که از تجمّع و تشکّل شخصیّتهای حقیقی حاصل شده مانند شرکتهای سهامی،[1] چنانچه دارایی آنها از اموال زکوی باشد، با جمع بودن شرایط تعلّق زکات، به آن اموال زکات تعلّق میگیرد،[2] اگر مدیران شرکت جهت پرداخت زکات از طرف سهامداران اذن یا وکالت داشته باشند، میتوانند زکات آنان را حسب موازین شرعی محاسبه کرده و پرداخت نمایند، وگرنه، هر کس باید زکات خودش را بپردازد.
[1]. چه شرکتهای سهامی عام و چه شرکتهای سهامی خاص، که شخصیّت حقوقی آنها منحلّ در اشخاص حقیقی می‌شود.
[2]. البتّه ممکن است شرایط تعلّق زکات در مورد برخی از سهامداران فراهم باشد، که باید زکات سهم خویش را بپردازند و در سهامداران دیگر، شرایط مذکور فراهم نباشد و بر آنان پرداخت زکات واجب نباشد.