مسأله 840. سیّد فقیری که واجب النّفقۀ شخص یا اشخاصی می‌باشد و آن شخص یا اشخاص آمادگی دارند نفقۀ وی را بپردازند، چنانچه مطالبۀ نفقه از آنان با منّتی که معمولاً قابل تحمّل نیست (حَرَج) همراه نباشد، پرداخت خمس به فرد مذکور بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

مسأله 841. اگر مسؤولیّت تأمین نفقات سیّد فقیر بر عهدۀ شخص یا اشخاصی باشد، ولی آن شخص یا اشخاص نتوانند مخارج آن سیّد را بدهند یا نفقه دادن آنان با منّتی همراه باشد که به‌طور معمول غیر قابل تحمّل است (حَرَج) یا با وجود تمکّن مالی حاضر به پرداخت نفقۀ وی نباشند و عمداً از آن امتناع ورزند، می‌توان به سیّد مذکور - با رعایت سایر شرایط استحقاق - خمس داد، چه اینکه اجبار آنان بر پرداخت نفقه بدون حرج ممکن باشد و چه ممکن نباشد؛ البتّه، زن سیّده­ای که عقد دائم است[1] و شوهرش با وجود توانایی از پرداخت نفقات واجب، آن را نمی‌دهد، چنانچه بتوان - بدون مشقّت و سختی فوق‌العاده که معمولاً تحمّل نمی­شود (حَرَج) - وی را بر پرداخت نفقات واجب اجبار کرد، پرداخت خمس به وی بنابر احتیاط واجب جایز نیست؛ امّا اگر نتوان وی را - بدون حرج - به دادن نفقات وادار نمود، پرداخت خمس - با رعایت سایر شرایط استحقاق - جایز است.