پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2) (چاپ 1403)

توانایی قرض گرفتن برای مخارج سال ← → ناتوانی از کسب درآمد، به جهت نداشتن ابزار شغلی مورد نیاز

استفاده از سهم فقرا برای کسی که مشغول تحصیل علم است

مسأله 823. کسی که مشغول تحصیل علم است و به سبب اشتغال به تحصیل علم، توانایی تأمین مخارج سال خود و خانواده‌اش را در حدّ شأن ندارد و اگر تحصیل نکند می‌تواند برای معاش خود کسب کند و مخارج خویش و خانواده‌اش را در حدّ شأن تأمین نماید، چنانچه تحصیل آن علم، «واجب عینی» باشد، می‌توان از وجوهات شرعیّه‌ای که فقر در آن معتبر است - با رعایت شرایط استحقاق آن - به وی پرداخت نمود؛ در غیـر این صــورت، نمی‌توان چیــزی از وجوهات مذکــور به او پرداخــت نمــود.[1]

مسأله 824. کسی که مشغول تحصیل علم است و می‌داند چنانچه تحصیل را هم رها نماید، کسب و کاری که بتواند مخارجش را از آن تأمین کند پیدا نمی‌کند یا باید به شغلی مشغول شود که کسر شأن برای او محسوب می‌شود یا اگر هم کار یافت می‌شود، وضعیّت بدنی و جسمانی او به گونه‌ای است که به‌طور کلّی از انجام کار ناتوان است یا اشتغال به آن کار برای او حَرَجی است، یعنی مشقّت فوق‌العاده‌ای دارد که معمولاً قابل تحمّل نیست، تا زمانی که این وضعیّت باقی است و منبع درآمد دیگری هم ندارد، می‌تواند تحصیل علم را ادامه دهد و فقیر محسوب می‌شود.
بنابراین، جایز است برای کسری مخارجش از وجوهات شرعیّه‌ای که فقر در آن معتبر است - با رعایت شرایط استحقاق آن - به وی پرداخت نمود، هرچند تحصیل آن علم بر او واجب عینی نباشد.

[1]­. البتّه اگر تحصیل آن علم، دارای مصلحت عامّه و منفعت عمومی باشد، دادن زکات مال به او از سهم سبیل اللّه‏، نه سهم فقرا جایز است؛ ولی این کار بنابر احتیاط واجب، باید با اذن حاکم شرع باشد و در غیر این صورت، جایز نیست به او از سهم سبیل اللّه‏ زکات بدهند.
همچنین، اگر فرد مذکور مورد مصرف سهم امام باشد مانند طالب علو م دینی که اشتغال به تحصیل علوم حوزوی دارد و برای تأمین نیازهای زندگیش درمانده است، می­توان از سهم امام با توضیحی که در مسألۀ «796» ذکر شد به وی پرداخت نمود.
توانایی قرض گرفتن برای مخارج سال ← → ناتوانی از کسب درآمد، به جهت نداشتن ابزار شغلی مورد نیاز
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français