کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2) (چاپ 1403)
جستجو در:
مصالحه خمس اموال مشکوک به نسبت احتمال و توضیح موارد آن ←
→ تقسیمبندی اموال افرادی که مدّتی خمس ندادهاند جهت محاسبۀ خمس
خمس اموال تلف یا هزینه شده در مؤونۀ کسب و کار یا مؤونه زندگی
مسأله 738. اموالی که هنگام محاسبۀ خمس موجود نیستند و تلف شدهاند یا در هزینههای جاری زندگی یا کسب و کار مصرف شدهاند، مانند آذوقۀ مصرف شده، هدایا یا صدقات یا انفاقهایی که نسبت به دیگران انجام شده یا مخارج صرف شده در پذیرایی مهمانها، سفرهای زیارتی یا تفریحی یا مبالغی که بابت ادای نذر و کفّارات پرداخته شده یا مبالغی که بابت ادای دین مربوط به نفقات خود و خانواده داده شده یا مالی که صرف هزینۀ ازدواج فرزندان یا تحصیل آنان یا معالجۀ بیماری شده یا مالی که به عنوان غرامت و خسارت وارد شده بر اموال دیگران پرداخت شده یا مال التّجارهای که به سرقت رفته یا پولی که بابت آب و برق و گاز و تلفن پرداخت گردیده و مانند آن، چنانچه آن هزینهها از درآمد سالگشت[1] انجام شده باشد، فرد ضامن خمس آن میباشد.
در موارد فوق، چنانچه فرد شک در مقدار آن داشته باشد، کافی است تنها به مقداری که یقین یا اطمینان دارد مشمول خمس شده، خمس بپردازد؛ مگر آنکه مکلّف در این موضوع مقصّر[2] باشد که در این صورت بنابر احتیاط واجب، با حاکم شرع یا نمایندۀ وی به نسبت احتمال مصالحه نماید.
در موارد فوق، چنانچه فرد شک در مقدار آن داشته باشد، کافی است تنها به مقداری که یقین یا اطمینان دارد مشمول خمس شده، خمس بپردازد؛ مگر آنکه مکلّف در این موضوع مقصّر[2] باشد که در این صورت بنابر احتیاط واجب، با حاکم شرع یا نمایندۀ وی به نسبت احتمال مصالحه نماید.
[1]. درآمدی که به آن خمس تعلّق گرفته و خمس آن پرداخت نشده است.
[2]. مثل فردی که اجمالاً میدانسته به اموالش خمس تعلّق میگیرد، ولی در محاسبه و ثبت مقدار خمس کوتاهی نموده یا آنکه مقدار خمس متعلّق به اموالش را دقیقاً میدانسته، ولی به جهت سهلانگاری در ثبت و یادداشت آن، مقدار خمس را فراموش نموده است.