مسأله 655. اگر فردی مغازه­اش را که با پول مخمّس یا در حکم مخمّس مانند ارث خریداری نموده[1] و پس از آن ترقّی قیمت پیدا کرده، با مغازۀ دیگری که قصد دارد به عنوان محلّ کسب از آن استفاده نماید، معاوضه کند و طاق بزند،[2] مغازۀ جدید خمس ندارد؛ مگر آنکه معاوضه مشتمل بر نوعی ارفاق مالی باشد و فرد بدون پرداخت مبلغ اضافی، مغازه­اش را با مغازۀ با ارزش­تری معاوضه کرده باشد که در این صورت، مغازۀ جدید بالنسبه به مقدار ما به التفاوت از درآمد سال معاوضه محسوب می‌شود و پرداخت خمس مقدار تفاوت از آن به نرخ روز واجب می­باشد؛ امّا اگر فرد با پرداخت ما به التّفاوت، مغازه­اش را با مغازۀ با ارزش­تری طاق زده است، چنانچه ما به التفاوت را از درآمد بین سال خویش پرداخت کرده، همان حکم را دارد و اگر ما به التّفاوت را با مال مخمّس یا در حکم مخمّس پرداخته، مغازۀ مذکور خمس ندارد.
این حکم، در مورد سایر ابزارهای کار - غیر از مغازه - نیز جاری است.