مسأله 643. دامداران و مرغداران و کسانی که به پرورش گاو، گوسفند، شتر، مرغ و سایر حیوانات مشغول هستند، در صورتی که هدف از پرورش این حیوانات، فروش خود آنها یا گوشتشان باشد، حیوانات مذکور در حکم «سرمایۀ کسب» هستند؛ امّا چنانچه آن حیوانات را فقط جهت استفادۀ کسبی از فرآورده‌های حاصل شده از آنها مانند شیر، پشم و تخم پرورش می‌دهند، در حکم «ابزار آلات کسب» محسوب می‌شوند.[1]

مسأله 644. اگر دامداری از درآمد بین سال، حیواناتی مثل چند رأس گوسفند یا گاو را خریداری نماید و قصدش آن باشد که آنها را نگهداری کرده و با فروش فرآورده­های لبنی برخی از آنها امرار معاش نماید و برخی معیّن از ‌آنها را نیز برای استفادۀ شخصی و خانوادگی از شیر و محصولات لبنیشان - بدون فروش محصولات مذکور - استفاده نماید، تعداد حیوانات معیّنی که عرفاً مؤونۀ زندگی شخصی و خانوادگی وی به حساب می‌آیند خمس ندارد و بقیّۀ حیوانات در حکم ابزار کسب و کار محسوب می­شوند و با لحاظ توضیحی که قبلاً بیان شد، مشمول خمس می­باشند.
امّا اگر تعدادی که عرفاً برای استفادۀ شخصی و خانوادگی مورد احتیاج قرار می‌گیرد، مثلاً دو رأس از بین ده رأس گوسفند باشد و آن دو رأس، معیّن نباشد، در این صورت از بین ده رأس گوسفند، دو گوسفند را استثنا نموده و باید - با لحاظ توضیحی که قبلاً بیان شد - خمس بقیّه را بپردازد و بنابر احتیاط، لازم است دو رأس گوسفندی که استثنا می‌نماید، قیمت کمتری نسبت به سایر گوسفندان داشته باشد.