کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2) (چاپ 1403)
جستجو در:
معنای «معروف» و «منکر» ←
→ احکام وصیّت به حج
امر به معروف و نهی از منکر / اهمیّت امر به معروف و نهی از منکر
امر به معروف و نهی از منکر در میان دستورات اسلامی و واجبات الهی، جایگاه ویژهای دارد تا آنجا که در این رابطه قرآن کریم میفرماید:
«وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ».[1]
«لازم است در میان شما اُمّت اسلامی، گروهی مردم را به کارهای نیک دعوت کنند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند و آنان رستگاراناند».
«الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّکاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَلِلهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ».[2]
«آنان که چون در زمین قدرت و سُلطه یابند نماز بر پا میدارند و زکات میپردازند و به معروف فرمان میدهند و از منکر باز میدارند و عاقبت امور از آنِ خداوند است».
«کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ...».[3]
«شما (مسلمانان حقیقی) بهترین امّتی هستید (یا بودهاید) که برای مردم ظاهر شدهاند، به وظیفۀ امر به معروف و نهی از منکر عمل میکنید و ایمان به خداوند متعال دارید...».
در حدیث نقل شده که امام باقر فرمودند: «... همانا امر به معروف و نهی از منکر، راه پیامبران و روش صالحان و شیوۀ نیکوکاران است. این فریضه، فریضۀ بزرگی است که واجبات دیگر تنها در سایۀ آن بر پا میگردند. تنها این فریضه است که به واسطۀ آن، راهها امن میشود[4] و در پرتوی آن، درآمدها حلال میشود و حقوق و اموال به زور گرفته شده به صاحبانش برگردانده میشود و زمین آباد میشود و از دشمنان اسلام انتقام گرفته میشود و تمام کارها (بر اساس عدل) سامان میپذیرد...».[5]
روایت شده که امیر المؤمنین فرمودند: «قِوام شریعت به امر به معروف و نهی از منکر و بر پا داشتن حدود الهی است».[6]
در حدیث نقل شده است که امیر المؤمنین فرمودند: «... هر کس سه خصلت داشته باشد، دنیا و آخرتش سالم بماند: امر به معروف نماید و خود به آن عمل کند و نهی از منکر کند و خود از آن باز ایستد و بر حدود الهی پاسداری و محافظت نماید...».[7]
«وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ».[1]
«لازم است در میان شما اُمّت اسلامی، گروهی مردم را به کارهای نیک دعوت کنند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند و آنان رستگاراناند».
«الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّکاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَلِلهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ».[2]
«آنان که چون در زمین قدرت و سُلطه یابند نماز بر پا میدارند و زکات میپردازند و به معروف فرمان میدهند و از منکر باز میدارند و عاقبت امور از آنِ خداوند است».
«کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ...».[3]
«شما (مسلمانان حقیقی) بهترین امّتی هستید (یا بودهاید) که برای مردم ظاهر شدهاند، به وظیفۀ امر به معروف و نهی از منکر عمل میکنید و ایمان به خداوند متعال دارید...».
در حدیث نقل شده که امام باقر فرمودند: «... همانا امر به معروف و نهی از منکر، راه پیامبران و روش صالحان و شیوۀ نیکوکاران است. این فریضه، فریضۀ بزرگی است که واجبات دیگر تنها در سایۀ آن بر پا میگردند. تنها این فریضه است که به واسطۀ آن، راهها امن میشود[4] و در پرتوی آن، درآمدها حلال میشود و حقوق و اموال به زور گرفته شده به صاحبانش برگردانده میشود و زمین آباد میشود و از دشمنان اسلام انتقام گرفته میشود و تمام کارها (بر اساس عدل) سامان میپذیرد...».[5]
روایت شده که امیر المؤمنین فرمودند: «قِوام شریعت به امر به معروف و نهی از منکر و بر پا داشتن حدود الهی است».[6]
در حدیث نقل شده است که امیر المؤمنین فرمودند: «... هر کس سه خصلت داشته باشد، دنیا و آخرتش سالم بماند: امر به معروف نماید و خود به آن عمل کند و نهی از منکر کند و خود از آن باز ایستد و بر حدود الهی پاسداری و محافظت نماید...».[7]
[1]. سورۀ آل عمران، آیۀ 104.
[2]. سورۀ حج، آیۀ 41.
[3]. سورۀ آل عمران، آیۀ 110.
[4]. یا عقائد و راه و روشهایی که در دین مقرّر شده از خطر بدعت بدعتگذاران در امان میماند.
[5]. تهذیب الأحکام، ج6، کتاب الجهاد، باب80، ص181، ح21.
[6]. تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، الفصل الثانی فی الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر، ص332، ح7639.
[7]. أمالی شیخ مفید، المجلس الرابع عشر، ص119، ح3.