«حج» از بزرگ­‌ترین فریضه­ های الهی و شعائر دین مقدّس اسلام است که در آن هر دو جنبۀ فردی و اجتماعی به شکلی نمایان گنجانده شده است، اگر حج به صورت صحیح و با محتوای دقیق و کامل و واقعی آن انجام شود، سازنده­ترین دانشگاه انسان‌سازی است.
در احادیث متعدّدی که از پیشوایان معصوم(علیهم السلام) نقل شده، آمده است که دین اسلام بر پنج پایه استوار شده است: «نماز، زکات، حج، روزه و ولایت اهل بیت(علیهم السلام)».[1]
در حدیث منقول است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) در خطبۀ روز غدیر فرمودند: «ای مردم، خانۀ خدا را با کمال دین­داری و دین­شناسی زیارت کنید و از آن مکان­های مقدّس جز با توبه و ترک گناه باز نگردید».[2]
در نقل است که امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «حجّ و عمره دو بازار، از بازارهای آخرت­اند، کسی که پیوسته به حجّ و عمره می­رود در ضمانت خداست و خداوند اگر او را باقی نگهدارد، به خانواده­اش می­رساند و اگر او را بمیراند، وارد بهشتش می‌کند».[3]
حج، ضیافت خداوند متعال است و حاجیان مهمانان خدای رحمان­اند، در روایت نقل شده است که امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «مهمان خداوند کسی است که حج و عمره به‌جا می­آورد، چنین شخصی تا به منزلش برمی­گردد مهمان خداست...».[4]
روایت شده است که حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: «حج­‌گزار و عمره‌­گزار، وارد شوندگان به پیشگاه خداوند متعال هستند، اگر چیزی از او بخواهند به آنان عطا می‌کند، اگر دعا کنند خداوند متعال اجابت می­نماید و اگر شفاعت نمایند خداوند متعال شفاعت آنان را می­پذیرد و اگر سکوت کنند (و چیزی هم نخواهند) خداوند متعال خود ابتدا به احسان می‌کند و در ازای هر درهمی (که در این مسیر هزینه کرده­اند)، هزار هزار درهم عوض داده می­شوند».[5]
از امام صادق روایت شده که امام سجّاد (علیه السلام) فرمودند: «حج و عمره بروید تا بدن­هایتان سالم بماند و رزق و روزی­تان وسعت یابد و مخارج خانواده­تان تأمین و کفایت شود، حاجی آمرزیده است و بهشت بر او واجب است و اعمالش از نو آغاز می­گردد و خانواده و مالش محفوظ می­ماند».[6]
در حدیث منقول است که امیر المؤمنین(علیه السلام) فرمودند: «... همانا به‌جا آوردن حج و عمره، فقر و تنگدستی را از بین می­برد و گناهان و معاصی را محو می­کند و موجب رفتن به بهشت می‌شود...».[7]
روایت شده که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «به حجّ خانه خدا بروید، زیرا حج، گناهان را می­شوید همچنان که آب، چرک را می­شوید».[8]
نیز نقل شده که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «پیوسته حج و عمره به جا آورید، چراکه این دو فقر و گناهان را از بین­می­برند آن گونه که کورۀ آهنگری زنگار آهن را از بین می‌برد».[9]