مسأله 277. معتکف در مدّت اعتکاف باید در مسجد بماند و جز برای امور ضروری از مسجد خارج نشود و اگر برای کار ضروری - که در مسأله بعد ذکر می‌شود - خارج شود، بیشتر از زمانی که برای آن کار لازم است، خارج از مسجد نماند.

مسأله 278. مواردی که خارج شدن از محلّ اعتکاف برای آن جایز و در بعضی از آنها واجب است، از این قرار می‌باشد:
1. ضرورت‌هایی که چاره‌ای جز انجام آن نیست؛ مثل تخلّی (دستشویی رفتن).
2. غسل جنابت.[1]
3. غسل استحاضه.[2]
4. وضو برای نماز واجب ادا[3] یا غسل واجب غیر جنابت در صورتی که انجام غسل یا وضو در مسجد مانع داشته[4] یا امکان نداشته‌ باشد.[5]
5 تا 8. تشییع جنازه، تجهیز میّت، عیادت مریض، نماز جمعه.[6]
9. هر آنچه ضرورت عرفی به حساب می‌آید.[7]
در غیر موارد ذکر شده، خارج شدن از مسجد اگر برای کاری باشد که انجام دادن آن بهتر از انجام ندادنش باشد، مثل غسل یا وضوی مستحبّی، محلّ اشکال و احتیاط می‌باشد.

مسأله 279. خروج معتکف از مسجد برای آوردن وسایل مورد احتیاجش در فرضی که می‌تواند فرد غیر معتکفی را برای آوردن آن وسایل مأمور نماید، جایز نیست.

مسأله 280. اگر معتکف برای موارد مذکور در مسألۀ «278» از مسجد خارج شود، ولی مدّت خروجش طولانی‌گردد، به گونه‌ای‌که صورت اعتکاف از بین برود، اعتکافش باطل است، هرچند خروجش از روی إکراه، اجبار، فراموشی، ضرورت یا اضطرار باشد.

مسأله 281. اگر معتکف، عمداً و با اختیار در غیر موارد مجاز، از محلّ اعتکاف خارج شود، اعتکافش باطل می‌شود، هرچند مدّت خروجش کوتاه باشد طوری که صورت اعتکاف از بین نرود. همچنین است حکم، اگر خروج مذکور به علّت ندانستن حکم شرعی (جهل به حکم) یا از روی فراموشی باشد؛ امّا اگر به اکراه یا اجبار یا اضطرار خارج شود، اعتکاف وی باطل نمی‌شود؛ مگر در موردی که در مسألۀ «280» ذکر شد.

مسأله 282. اگر خارج شدن از مسجد بر معتکف واجب باشد، ولی خارج نشود، گناهکار است، امّا اعتکافش باطل نمی‌شود؛ مانند ادای بدهی که طلبکار شرعاً حقّ مطالبۀ آن را دارد و پرداخت آن متوقّف بر خروج از محلّ اعتکاف باشد.[8]

مسأله 283. در مواردی که خارج شدن از مسجد مجاز است، معتکف نباید بیش از مقدار نیاز بیرون مسجد بماند و در خارج از مسجد، در صورت امکان، نباید در روز، زیر سایه بنشیند؛[9] ولی اگر انجام آن کار، جز با نشستن معتکف زیر سایه انجام نمی‌شود، اشکال ندارد و بنابر احتیاط واجب بعد از انجام آن کار و رفع نیاز نباید بنشیند؛ مگر آنکه ضرورتی پیش آید؛ البتّه معتکف می‌تواند در مواردی که خارج شدن از مسجد مجاز است، زیر سایه راه برود، هرچند احتیاط مستحب ترک آن است.

مسأله 284. در هنگام خارج شدن از مسجد در موارد مجاز، بنابر احتیاط واجب، لازم است کوتاه‌ترین مسیر در رفت و برگشت انتخاب شود؛ مگر آنکه انتخاب مسیر دورتر، باعث شود مدّت کمتری خارج از مسجد باشد، که در این صورت باید از آن راه برود.

مسأله 285. انسان می‌تواند از آغاز، هنگام نیّت اعتکاف، در غیر اعتکاف واجب معیّن، شرط کند که اگر مشکلی پیش آمد، اعتکاف را رها کند.

بنابراین، وی می‌‌تواند با قرار دادن این شرط، در وقت پیش آمدن مشکل و مانع، اعتکاف را - حتّی در روز سوّم - رها کند و اشکالی هم ندارد؛ امّا اگر معتکف شرط کند بدون پیش آمدن هیچ علّتی بتواند اعتکاف را قطع نماید، بنابر احتیاط واجب چنین شرطی صحیح به حساب نمی‌آید.
شایان ذکر است، قرار دادن این شرط (شرط رها کردن اعتکاف در بین آن در صورت بروز مانع) بعد از شروع اعتکاف یا قبل از شروع آن صحیح نیست؛ بلکه باید همزمان و مقارن با نیّت اعتکاف باشد.