کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2) (چاپ 1403)
جستجو در:
روزههای مکروه ←
→ روزههای مستحب
روزههای حرام
مسأله 244. اکثر روزههای حرام از این قرار می‌باشند:
1. روزه گرفتن در روز عید فطر و عید قربان.
2. روزی را که انسان نمی‌داند آخر ماه شعبان است یا اوّل ماه رمضان، به نیّت اوّل ماه مبارک رمضان.
3. روزۀ وصال؛ مثل اینکه فرد یک شبانه‌روز از اذان صبح تا سحر روز بعد به نیّت روزه، روزه بگیرد، یا دو شبانه روز را بدون اینکه دربین آن افطار کند، روزه بگیرد؛ ولی اگر فرد افطار کردن را تا سحرگاه شب بعد یا تا شب دوّم، بدون نیّت روزه به تأخیر بیندازد، اشکال ندارد، هرچند احتیاط مستحب آن است که بدون قصد روزه نیز افطار کردن را تا سحرگاه به تأخیر نیندازد.
4. روزۀ مستحبّی زوجه یا روزۀ واجب غیر معیّن وی - مانند روزۀ نذر یا روزۀ استیجاری غیر معیّن[1] - چنانچه با حقّ واجب بهره‌وری جنسی شوهرش(حقّ استمتاع) ناسازگار باشد، حرام است و بنابر احتیاط واجب، روزهاش باطل است.
بلکه حکم مذکور در موردی که شوهر، زن را از گرفتن روزۀ مستحبّی یا واجب غیر معیّن نهی نماید، هرچند با حقّ او ناسازگار نباشد نیز بنابر احتیاط واجب جاری است و احتیاط مستحب آن است که زن مطلقاً بدون اجازۀ شوهر، روزۀ مستحبّی یا واجب غیر معیّن نگیرد.
5. روزۀ مستحبّی فرزند،[2] در صورتی که موجب اذیّت پدر یا مادر شود و این اذیّت، از روی دلسوزی باشد و اگر فرزند بدون اجازۀ پدر یا مادر، روزۀ مستحبّی بگیرد و در بین روز، پدر یا مادر مطلّع شده و او را نهی کند، چنانچه مخالفت نمودن فرزند موجب اذیّت آنان شود و این اذیّت، از روی دلسوزی باشد، مخالفت با آنان حرام است و باید افطار نماید.
6. روزهای که برای فرد ضرر دارد و آن ضرر به گونه‌ای است که موجب مرگ یا ضرر شدید همچون مرگ مغزی، قطع یا نقص اعضا یا از بین رفتن برخی از حواس مانند نابینایی شود.[3]
غیر از روزههایی که گفته شد، روزه های حرام دیگری هم هست که در سایر کتب به‌طور مفصّل ذکر شده است.
1. روزه گرفتن در روز عید فطر و عید قربان.
2. روزی را که انسان نمی‌داند آخر ماه شعبان است یا اوّل ماه رمضان، به نیّت اوّل ماه مبارک رمضان.
3. روزۀ وصال؛ مثل اینکه فرد یک شبانه‌روز از اذان صبح تا سحر روز بعد به نیّت روزه، روزه بگیرد، یا دو شبانه روز را بدون اینکه دربین آن افطار کند، روزه بگیرد؛ ولی اگر فرد افطار کردن را تا سحرگاه شب بعد یا تا شب دوّم، بدون نیّت روزه به تأخیر بیندازد، اشکال ندارد، هرچند احتیاط مستحب آن است که بدون قصد روزه نیز افطار کردن را تا سحرگاه به تأخیر نیندازد.
4. روزۀ مستحبّی زوجه یا روزۀ واجب غیر معیّن وی - مانند روزۀ نذر یا روزۀ استیجاری غیر معیّن[1] - چنانچه با حقّ واجب بهره‌وری جنسی شوهرش(حقّ استمتاع) ناسازگار باشد، حرام است و بنابر احتیاط واجب، روزهاش باطل است.
بلکه حکم مذکور در موردی که شوهر، زن را از گرفتن روزۀ مستحبّی یا واجب غیر معیّن نهی نماید، هرچند با حقّ او ناسازگار نباشد نیز بنابر احتیاط واجب جاری است و احتیاط مستحب آن است که زن مطلقاً بدون اجازۀ شوهر، روزۀ مستحبّی یا واجب غیر معیّن نگیرد.
5. روزۀ مستحبّی فرزند،[2] در صورتی که موجب اذیّت پدر یا مادر شود و این اذیّت، از روی دلسوزی باشد و اگر فرزند بدون اجازۀ پدر یا مادر، روزۀ مستحبّی بگیرد و در بین روز، پدر یا مادر مطلّع شده و او را نهی کند، چنانچه مخالفت نمودن فرزند موجب اذیّت آنان شود و این اذیّت، از روی دلسوزی باشد، مخالفت با آنان حرام است و باید افطار نماید.
6. روزهای که برای فرد ضرر دارد و آن ضرر به گونه‌ای است که موجب مرگ یا ضرر شدید همچون مرگ مغزی، قطع یا نقص اعضا یا از بین رفتن برخی از حواس مانند نابینایی شود.[3]
غیر از روزههایی که گفته شد، روزه های حرام دیگری هم هست که در سایر کتب به‌طور مفصّل ذکر شده است.
[1]. همچنین است حکم نسبت به روزۀ قضای ماه رمضان خودش، در صورتی که شوهرش قبل از ظهر از وی مطالبۀ تمکین نماید.
[2]. این حکم، شامل روزۀ نذر معیّن یا غیر معیّن (روزۀ مستحبی که با نذر واجب میشود) و نیز سایر روزههای واجب غیر معیّن - مانند روزۀ قضا یا روزۀ استیجاری غیر معیّن - نیز میشود؛ بنابراین، اگر چنین روزهای موجب اذیّت پدر و مادر شود و این اذیّت، از روی دلسوزی باشد، روزۀ مذکور حرام است.
[3]. شایان ذکر است، همچنان که قبلاً ذکر شد، اگر انسان یقین یا اطمینان یا گمان داشته باشد روزه برایش ضرر قابل توجّهی دارد که معمولاً تحمّل نمیشود یا احتمال معقول آن را دهد طوری که چنین احتمالی منشأ خوف (ترس) برایششود، روزهاش صحیح نمی‌باشد، هرچند ضرر مذکور به حدّ حرمت نرسد و منظور از ضرر حرام، ضرری است که موجب هلاکت و مرگ، مرگ مغزی، قطع یا نقص اعضا و مانند آن باشد.