کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)
جستجو در:
نماز غفیله ←
→ نماز لیلة الدفن (نماز وحشت)
نماز استسقاء (طلب باران)
مسأله 2071. نماز استسقاء که برای آمدن باران میخوانند، دو رکعت است که کیفیّت خواندن آن مانند نماز عید فطر و قربان است. بنابراین، آنچه در مورد قرائت و تعداد تکبیرات و قنوتها در نماز عید گفته میشود در مورد نماز استسقاء نیز جاری است[1] و بهتر است با جماعت خوانده شود.
مسأله 2072. در قنوتهای نماز استسقاء، هر دعایی میتوان خواند؛ ولی بهتر است دعایی خوانده شود که در آن، از خداوند متعال، طلب باران شده باشد و قبل از هر دعا، صلوات بر پیامبر(صلی الله علیه وأله وسلم)و آل او(علیهم السلام) فرستاده شود.
مسأله 2073. نماز استسقاء سورۀ مخصوصی ندارد؛ ولی بهتر است بعد از خواندن سورۀ حمد، در رکعت اوّل آن، سورۀ «شمس» و در رکعت دوّم، سورۀ «غاشیه» را بخوانند یا در رکعت اوّل، سورۀ «أعلیٰ» و در رکعت دوّم، سورۀ «شمس» خوانده شود. شایان ذکر است، حمد و سورۀ نماز استسقاء مستحب است بلند خوانده شود.
مسأله 2074. مستحبات دیگری که برای نماز استسقاء شمرده شده، از قرار ذیل است:[2]
1. مردم سه روز، روزه بگیرند و روز سوّم به صحرا روند و نماز بخوانند.
2. برای خواندن نماز استسقاء، غسل انجام شود.
3. روز سوّمی که برای خواندن نماز استسقاء بیرون میروند، روز دوشنبه یا جمعه باشد.
4. در وقت نماز عید (یعنی از طلوع آفتاب تا اذان ظهر) خوانده شود، هرچند خواندن آن در وقت دیگر نیز کافی است.
5. زیر آسمان جمع شوند.
6. با حال وقار و خضوع و خشوع و رقّت و درخواست و پا برهنه باشند.
7. پیران و کودکان و چهارپایان را هم با خود ببرند، بچّهها را از مادران جدا کنند تا صدای گریه و ضجّه زیاد شود.[3]
8. جای نظیف و پاکی برای نماز، انتخاب شود.
9. نماز استسقاء اذان و اقامه ندارد و بهتر است رجاءً قبل از نماز سه مرتبه «الصلاةَ» گفته شود.
10. وقتی نماز به پایان رسید، امام جماعت به منبر رود و عبای خود را پشت و رو بر دوش افکند و رو به قبله با صدای بلند، صد بار «اللّه أکبر» بگوید، سپس رو به مردم سمت راست کرده، صد بار بلند «سُبحانَ اللّه» بگوید، سپس به مردم طرف چپ روی کرده و صد بار با صدای بلند «لاإلٰهَ إلّا اللّه» بگوید، سپس پشت به قبله رو به مردم کرده و صد بار بلند«الحَمْدُ لِلهِ» بگوید و مانعی ندارد که مردم هم با صدای بلند، این اذکار را به دنبال امام جماعت، تکرار کنند، چراکه رحمت و مغفرت را بهتر جلب میکند؛ آن گاه امام جماعت و مردم، دست به دعا بردارند و در پیشگاه حقّ متعال بسیار ناله و التماس و دعا کنند؛ سپس امام جماعت، همانند نماز عید فطر و قربان دو خطبه بخواند و از خداوند متعال، طلب باران کند و بسیار دعا نماید و بهتر است از خطبهها و ادعیهای که از معصومین(علیهم السلام) نقل شده استفاده شود، مانند آنچه از حضرت امیر المؤمنین(علیه السلام)[4] و امام سجّاد(علیه السلام)[5] نقل شده است.
مسأله 2072. در قنوتهای نماز استسقاء، هر دعایی میتوان خواند؛ ولی بهتر است دعایی خوانده شود که در آن، از خداوند متعال، طلب باران شده باشد و قبل از هر دعا، صلوات بر پیامبر(صلی الله علیه وأله وسلم)و آل او(علیهم السلام) فرستاده شود.
مسأله 2073. نماز استسقاء سورۀ مخصوصی ندارد؛ ولی بهتر است بعد از خواندن سورۀ حمد، در رکعت اوّل آن، سورۀ «شمس» و در رکعت دوّم، سورۀ «غاشیه» را بخوانند یا در رکعت اوّل، سورۀ «أعلیٰ» و در رکعت دوّم، سورۀ «شمس» خوانده شود. شایان ذکر است، حمد و سورۀ نماز استسقاء مستحب است بلند خوانده شود.
مسأله 2074. مستحبات دیگری که برای نماز استسقاء شمرده شده، از قرار ذیل است:[2]
1. مردم سه روز، روزه بگیرند و روز سوّم به صحرا روند و نماز بخوانند.
2. برای خواندن نماز استسقاء، غسل انجام شود.
3. روز سوّمی که برای خواندن نماز استسقاء بیرون میروند، روز دوشنبه یا جمعه باشد.
4. در وقت نماز عید (یعنی از طلوع آفتاب تا اذان ظهر) خوانده شود، هرچند خواندن آن در وقت دیگر نیز کافی است.
5. زیر آسمان جمع شوند.
6. با حال وقار و خضوع و خشوع و رقّت و درخواست و پا برهنه باشند.
7. پیران و کودکان و چهارپایان را هم با خود ببرند، بچّهها را از مادران جدا کنند تا صدای گریه و ضجّه زیاد شود.[3]
8. جای نظیف و پاکی برای نماز، انتخاب شود.
9. نماز استسقاء اذان و اقامه ندارد و بهتر است رجاءً قبل از نماز سه مرتبه «الصلاةَ» گفته شود.
10. وقتی نماز به پایان رسید، امام جماعت به منبر رود و عبای خود را پشت و رو بر دوش افکند و رو به قبله با صدای بلند، صد بار «اللّه أکبر» بگوید، سپس رو به مردم سمت راست کرده، صد بار بلند «سُبحانَ اللّه» بگوید، سپس به مردم طرف چپ روی کرده و صد بار با صدای بلند «لاإلٰهَ إلّا اللّه» بگوید، سپس پشت به قبله رو به مردم کرده و صد بار بلند«الحَمْدُ لِلهِ» بگوید و مانعی ندارد که مردم هم با صدای بلند، این اذکار را به دنبال امام جماعت، تکرار کنند، چراکه رحمت و مغفرت را بهتر جلب میکند؛ آن گاه امام جماعت و مردم، دست به دعا بردارند و در پیشگاه حقّ متعال بسیار ناله و التماس و دعا کنند؛ سپس امام جماعت، همانند نماز عید فطر و قربان دو خطبه بخواند و از خداوند متعال، طلب باران کند و بسیار دعا نماید و بهتر است از خطبهها و ادعیهای که از معصومین(علیهم السلام) نقل شده استفاده شود، مانند آنچه از حضرت امیر المؤمنین(علیه السلام)[4] و امام سجّاد(علیه السلام)[5] نقل شده است.
[1]. به فصل نماز عید فطر و قربان، مسألۀ «2118» رجوع شود.
[2]. از آنجا که این نماز، برای جلب رحمت پروردگار متعال است، در مستحبات آن اموری ذکر شده که همه، حالت رقّت و زاری و نیاز بندگان را میرساند و جلب رحمت پروردگار متعال میکند.
[3]. البتّه، لازم است جدایی کودکان با اجازه از کسی که حقّ حضانت و سرپرستی از اوست صورت گیرد.
[4]. تهذیب الأحکام، ج3، ص151، بَابُ 8، صَلَاةِ الِاسْتِسْقَاءِ، ح11؛ این خطبه با «الْحَمْدُ لِلهِ سَابِغِ النِّعَمِ وَمُفَرِّجِ الْهَمِّ...» آغاز میشود.
[5]. دعای نوزدهم صحیفۀ سجادیه: «وَکَانَ مِنْ دُعَائِهِ† عِنْدَ الِاسْتِسْقَاءِ بَعْدَ الْجَدْبِ»؛ این دعا با «اللَّهُمَّ اسْقِنَا الْغَیْثَ، وَانْشُرْ عَلَیْنَا رَحْمَتَکَ...» آغاز میشود.