کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)
جستجو در:
شرط پنجم: اتّصال بین صفهای نماز جماعت رعایت شود ←
→ شرط سوّم: جای ایستادن امام از جای مأموم بلندتر نباشد
شرط چهارم: مأموم جلوتر از امام نایستد
مسأله 1905. مأموم نباید جلوتر از امام بایستد - چه مرد باشد چه زن، یک نفر باشد یا چند نفر باشند - بلکه اگر مأمومین مرد در جماعت حضور داشته باشند و بیشتر از یک نفر باشند، احتیاط واجب آن است که مساوی امام جماعت نایستند و مقداری عقبتر بایستند و احتیاط مستحب است که پشت سر امام بایستند؛ ولی اگر مأموم مرد، تنها یک نفر باشد، اشکال ندارد که مساوی امام بایستد و احتیاط مستحب است که در مکان رکوع و سجده و نشستن خودش هم از امام جلوتر نباشد.
مسأله 1906. اگر مأموم، زن و امام جماعت، مرد باشد، بنابر احتیاط واجب، باید مأموم زن از امام عقبتر بایستد و این فاصله حدّاقل به مقداری باشد که جای سجدۀ او مساوی جای دو زانوی امام در حال سجده باشد و احتیاط مستحب است که زن به گونهای عقبتر باشد که محلّ سجدۀ او پشت جای ایستادن امام باشد. همچنین، اگر واسطۀ اتّصال مأموم زن به امام جماعت، مأموم مرد است، بنابر احتیاط واجب، باید مأموم زن از مأموم مرد عقبتر بایستد، حدّاقل به مقداری که جای سجدۀ او مساوی جای دو زانوی مأموم مرد در حال سجده باشد و احتیاط مستحب است که زن به گونهای عقبتر باشد که محلّ سجدۀ او پشت جای ایستادن مأموم مرد باشد.
مسأله 1907. اگر امام و مأموم، هر دو زن باشند، احتیاط واجب آن است که امام جماعت و مأمومین صف اوّل، همه در یک ردیف بایستند و امام جلوتر از دیگران نایستد.
مسأله 1908. در نماز جماعتی که امام آن مرد است، اگر مأموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد و احتیاط مستحب است کمی عقبتر بایستد[1] و اگر یک زن باشد، مستحب است که در طرف راست امام، پشت سر وی بایستد.[2]
مسأله 1909. اگر مأموم، یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام بایستد و یک زن یا چند زن پشت سر امام بایستند؛ البتّه بنابر احتیاط، لازم است مأمومین زن، حدّاقل به مقداری که در مسألۀ قبل ذکر شد، از امام جماعت و مأموم مرد عقبتر بایستند.
مسأله 1910. اگر مأمومین، چند مرد و یک یا چند زن باشند، بنابر احتیاط، لازم است محلّ ایستادن مأمومین مرد کمی عقبتر از محلّ ایستادن امام باشد، بلکه مستحب است مردان پشت سر امام جماعت و زنان پشت سر مردان بایستند و حدّاقل مقداری که بنابر احتیاط، باید زن یا زنان از امام و مأمومین مرد عقبتر بایستند در مسألۀ «1908» ذکر شد.
مسأله 1911. اگر نماز جماعت در مسجد الحرام برگزار شود، در صورتی که تمام صفوف مأمومین پشت سرِ امام جماعت تشکیل شود و نماز جماعت دارای سایر شرایط صحّت نیز باشد اشکال ندارد و امّا اقامۀ نماز جماعت به شکل دایرهای شکل در اطراف کعبه، محلّ اشکال است و نماز کسی که در محلّ ایستادنش بر امام مقدّم شده باشد اشکال دارد.
شایان ذکر است، شرکت در نمازهای جماعتی که امروزه در مسجد الحرام به شکل دایرهای بر پا میشود با رعایت شروط معتبر در مورد نماز پشت سر شخص غیر امامی جایز است.[3]
مسأله 1906. اگر مأموم، زن و امام جماعت، مرد باشد، بنابر احتیاط واجب، باید مأموم زن از امام عقبتر بایستد و این فاصله حدّاقل به مقداری باشد که جای سجدۀ او مساوی جای دو زانوی امام در حال سجده باشد و احتیاط مستحب است که زن به گونهای عقبتر باشد که محلّ سجدۀ او پشت جای ایستادن امام باشد. همچنین، اگر واسطۀ اتّصال مأموم زن به امام جماعت، مأموم مرد است، بنابر احتیاط واجب، باید مأموم زن از مأموم مرد عقبتر بایستد، حدّاقل به مقداری که جای سجدۀ او مساوی جای دو زانوی مأموم مرد در حال سجده باشد و احتیاط مستحب است که زن به گونهای عقبتر باشد که محلّ سجدۀ او پشت جای ایستادن مأموم مرد باشد.
مسأله 1907. اگر امام و مأموم، هر دو زن باشند، احتیاط واجب آن است که امام جماعت و مأمومین صف اوّل، همه در یک ردیف بایستند و امام جلوتر از دیگران نایستد.
مسأله 1908. در نماز جماعتی که امام آن مرد است، اگر مأموم یک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بایستد و احتیاط مستحب است کمی عقبتر بایستد[1] و اگر یک زن باشد، مستحب است که در طرف راست امام، پشت سر وی بایستد.[2]
مسأله 1909. اگر مأموم، یک مرد و یک زن یا یک مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام بایستد و یک زن یا چند زن پشت سر امام بایستند؛ البتّه بنابر احتیاط، لازم است مأمومین زن، حدّاقل به مقداری که در مسألۀ قبل ذکر شد، از امام جماعت و مأموم مرد عقبتر بایستند.
مسأله 1910. اگر مأمومین، چند مرد و یک یا چند زن باشند، بنابر احتیاط، لازم است محلّ ایستادن مأمومین مرد کمی عقبتر از محلّ ایستادن امام باشد، بلکه مستحب است مردان پشت سر امام جماعت و زنان پشت سر مردان بایستند و حدّاقل مقداری که بنابر احتیاط، باید زن یا زنان از امام و مأمومین مرد عقبتر بایستند در مسألۀ «1908» ذکر شد.
مسأله 1911. اگر نماز جماعت در مسجد الحرام برگزار شود، در صورتی که تمام صفوف مأمومین پشت سرِ امام جماعت تشکیل شود و نماز جماعت دارای سایر شرایط صحّت نیز باشد اشکال ندارد و امّا اقامۀ نماز جماعت به شکل دایرهای شکل در اطراف کعبه، محلّ اشکال است و نماز کسی که در محلّ ایستادنش بر امام مقدّم شده باشد اشکال دارد.
شایان ذکر است، شرکت در نمازهای جماعتی که امروزه در مسجد الحرام به شکل دایرهای بر پا میشود با رعایت شروط معتبر در مورد نماز پشت سر شخص غیر امامی جایز است.[3]
[1]. توضیح بیشتر در مسألهٔ «1905» ذکر شد.
[2]. توضیح بیشتر در مسألهٔ «1906» ذکر شد.
[3]. از جملۀ آن شروط این است که فرد نمازگزار، حمد و سورۀ نمازش را خودش، هرچند بهطور آهسته بخواند.