مسأله 1130. اگر زن و مرد بخواهند در یک مکان نماز بخوانند، بنابر احتیاط لازم، باید زن عقب‌‌تر از مرد بایستد و این عقب ایستادن، حدّاقل به مقداری باشد که جای سجدۀ او، برابر جای دو زانوی مرد در حال سجده باشد.
شایان ذکر است، حکم مذکور اختصاص به زمانی دارد که زن و مرد، هر دو نماز بخوانند، امّا اگر یکی از آنان نماز نمی‌خواند، نماز دیگری صحیح است، هرچند زن هم‌ردیف یا جلوتر از مرد باشد.

مسأله 1131. اگر زن برابر و هم‌ردیف مرد یا جلوتر از مرد بایستد و با هم وارد نماز شوند، یعنی هم‌زمان تکبیرة الاحرام را بگویند، بنابر احتیاط واجب، هر دو نفر باید نماز را دوباره بخوانند، مگر از مواردی باشد که در مسألۀ «1139» خواهد آمد.

مسأله 1132. اگر زن هم‌ردیف مرد یا جلوتر از مرد بایستد، در صورتی‌‌ که یکی زودتر از دیگری مشغول نماز شود، نماز نفری که دیرتر تکبیرة الاحرام را گفته، بنابر احتیاط واجب باطل است؛
امّا نماز نفر اوّل که زودتر تکبیرة الاحرام را گفته، در صورتی که بتواند در بین نماز، مثلاً حائلی مانند پرده بین خود و نفر دیگر ایجاد کند یا بیش از چهار متر و نیم از نفر دیگر فاصله بگیرد[1] یا اگر مرد است، راه رفته و از زنی که در بین نماز، مقابل او مشغول نماز شده، جلوتر بایستد و اگر زن است، عقب آمده و از آن مرد عقب تر قرار گیرد - برای آن‌که نمازش صحیح باشد - باید این کار را انجام دهد، وگرنه نماز نفر اوّل هم، بنابر احتیاط واجب باطل است؛ امّا اگر این کارها امکان‌پذیر نیست، نماز را ادامه می‌‌دهد و در این صورت، نماز نفر اوّل صحیح است.
شایان ذکر است، در هنگام راه رفتن یا ایجاد حائل باید نکات ذیل رعایت گردد:
الف. در حال حرکت ذکر نگوید؛ ب. از قبله منحرف نشود؛ ج. این کار عرفاً صورت نماز را بر هم نزند.

مسأله 1133. حکم ‌‌ذکر شده در این شرط‌ (شرط ششم) همانند سایر شروط[2] مکان نمازگزار، شامل همۀ انواع نمازها، نماز واجب و مستحبی، فرادیٰ و جماعت و نیز شامل همۀ مکان‌ها می‌‌شود و فرقی بین منزل، مسجد، حرم و مشاهد مشرّفه نیست؛ البتّه این حکم یک استثنا دارد و آن هنگام شلوغی جمعیّت در «مکّۀ مکرّمه» است که رعایت این مسأله لازم نیست و سایر مکان‌ها این حکم را ندارند.

مسأله 1134. این حکم (شرط ششم)، شامل حال اضطرار نمی‌‌شود؛ مثلاً اگر زن و مردی در مکان کوچکی حبس و زندانی شده‌‌ و وقت نماز نیز تنگ باشد، نماز هر دو نفر صحیح است؛ امّا اگر وقت وسعت داشته باشد، ابتدا یکی از دو نفر نماز بخواند و دیگری نمازش را به تأخیر بیندازد و پس از اتمام نماز نفر اوّل، نفر دوّم نمازش را بخواند و بهتر آن است که زن، نمازش را به تأخیر بیندازد.

مسأله 1135. در حکم ذکر شده (شرط ششم) فرقی بین مَحرم و نامحرم نیست. پس در مورد زن و شوهر، برادر و خواهر و سایر محارم نیز جاری است؛ البتّه حکم مذکور اختصاص به افراد بالغ دارد. بنابراین، اگر در صف نماز جماعت مردان، دختر بچّۀ نابالغی مشغول نماز باشد، اشکال ندارد.

مسأله 1136. حکم ذکر شده (شرط ششم) اختصاص به نماز صحیح ندارد و شامل آنچه که عرفاً نماز محسوب می‌‌شود هرچند آن نماز، از جهت دیگری غیر از این حکم (شرط ششم) باطل باشد، نیز می‌‌گردد.
بنابراین، اگر مثلاً همسر انسان سهواً بدون وضو مشغول نماز است و شوهر، عمداً بدون رعایت مواردی که در مسألۀ «1139» ذکر می‌شود، عقب‌تر از او نماز را ببندد، نماز مرد هم بنابر احتیاط واجب باطل است.

مسأله 1137. اگر مثلاً ‌مرد نماز بخواند و پس از اتمام نماز، متوجّه شود زنی جلوی او یا هم ردیف او مشغول نماز بوده، نماز مرد صحیح است؛ امّا اگر در بین نماز متوجّــه شود، در صورتی نمازش صحیح است که به توضیح مسألۀ «1132» عمل نماید.

مسأله 1138. اگر کسی به علّت ندانستن حکم شرعی، مسألۀ مربوط به محلّ ایستادن مرد و زن (شرط ششم) را رعایت نمی‌‌کرده، در صورتی‌‌که در یادگیری مسأله کوتاهی کرده و جاهل مقصّر باشد، حکم فردی را دارد که عمداً این حکم را رعایت نکرده است یعنی نمازش بنابر احتیاط واجب، باطل است؛ امّا اگر در یادگیری مسأله کوتاهی نکرده و جاهل قاصر است، نمازهایی را که با چنین جهلی خوانده، صحیح است و لازم نیست آن را دوباره خوانده یا قضا نماید.

مسأله 1139. اگر بین مرد و زنی که برابر هم ایستاده‏اند یا زن جلوتر از مرد ایستاده و نماز می‌خوانند، دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد که عرفاً حائل و مانع محسوب شود، هرچند مانع از مشاهده نباشد و بتوانند همدیگر را ببینند، نماز هر دو صحیح است.
بنابراین، اگر جنس حائل از شیشۀ شفاف باشد یا آنکه ارتفاع آن به اندازۀ قد آنها نباشد - مثل پرده‌ای که عرفاً زن و مرد را از هم جدا کرده و حدوداً یک متر ارتفاع داشته باشد - نماز هر دو صحیح می‌‌باشد، هرچند بهتر است حائل به گونه‌‌‌ای باشد که مرد و زن نمازگزار یکدیگر را مشاهده نکنند.
همچنین، اگر فاصله بین مرد و زن نمازگزار که برابر هم ایستاده‏اند یا زن جلوتر ایستاده، بیش از ده ذراع‌[3] باشد یا اینکه محلّ آنها عرفاً دو مکان محسوب شود، نماز هر دو صحیح است و نیز اگر زن در حال نماز عقب‌‌تر از مرد بایستد - اقلّاً به مقداری که جای سجدۀ او برابر جای دو زانوی مرد در حال سجده باشد - نماز هر دو صحیح است.