کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)
جستجو در:
شرط سوّم: تمام کردن نماز در آن محل ممکن باشد ←
→ شرط اوّل: بنابر احتیاط واجب غصبی نباشد
شرط دوّم: استقرار داشته باشد
مسأله 1120. مکان نمازگزار در نمازهای واجب باید طوری نباشد که از شدّت حرکت، مانع از ایستادن نمازگزار و انجام رکوع و سجود اختیاری شود، بلکه بنابر احتیاط لازم، نباید مانع از آرامش و سکون بدن او باشد؛
البتّه اگر فرد به دلیل کمی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد، در چنین جایی - مانند بعضی از انواع اتومبیل، کشتی، قطار و هواپیما - نماز بخواند، باید به قدری که ممکن است استقرار و قبله را رعایت نماید و اگر آن وسایل نقلیّه از قبله به طرف دیگر حرکت کنند، فرد مکلّف است به طرف قبله برگردد[1] و در هنگام حرکت و برگشتن به سمت قبله، قرائت و اذکار واجب نماز را نخواند و اگر رعایت استقبال قبله دقیقاً ممکن نباشد، سعی کند که اختلاف کمتر از حدّ راست یا چپ قبله باشد و اگر این هم ممکن نباشد، فقط در تکبیرة الاحرام قبله را رعایت کند و اگر این هم امکان نداشته باشد، رعایت قبله لازم نیست.[2]
مسأله 1121. نماز خواندن در اتومبیل، کشتی، قطار و مانند اینها در حال اختیار، هنگامی که ایستادهاند، اشکال ندارد. همچنین، در وقتی که حرکت میکنند، چنانچه به حدّی تکان نداشته باشند که مانع از آرامش بدن نمازگزار شود.
مسأله 1122. اگر فرد روی تپّهای از ریگ و رمل و مانند اینها که نمیتواند بیحرکت بماند و مانع از استقرار و آرامش بدن است، نماز بخواند - با توضیحی که گذشت - نمازش باطل است؛ امّا اگر حرکت کم باشد به گونهای که بتواند نماز را با رعایت شرایط آن، از جمله استقرار و آرامش بدن بخواند، اشکال ندارد.
البتّه اگر فرد به دلیل کمی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد، در چنین جایی - مانند بعضی از انواع اتومبیل، کشتی، قطار و هواپیما - نماز بخواند، باید به قدری که ممکن است استقرار و قبله را رعایت نماید و اگر آن وسایل نقلیّه از قبله به طرف دیگر حرکت کنند، فرد مکلّف است به طرف قبله برگردد[1] و در هنگام حرکت و برگشتن به سمت قبله، قرائت و اذکار واجب نماز را نخواند و اگر رعایت استقبال قبله دقیقاً ممکن نباشد، سعی کند که اختلاف کمتر از حدّ راست یا چپ قبله باشد و اگر این هم ممکن نباشد، فقط در تکبیرة الاحرام قبله را رعایت کند و اگر این هم امکان نداشته باشد، رعایت قبله لازم نیست.[2]
مسأله 1121. نماز خواندن در اتومبیل، کشتی، قطار و مانند اینها در حال اختیار، هنگامی که ایستادهاند، اشکال ندارد. همچنین، در وقتی که حرکت میکنند، چنانچه به حدّی تکان نداشته باشند که مانع از آرامش بدن نمازگزار شود.
مسأله 1122. اگر فرد روی تپّهای از ریگ و رمل و مانند اینها که نمیتواند بیحرکت بماند و مانع از استقرار و آرامش بدن است، نماز بخواند - با توضیحی که گذشت - نمازش باطل است؛ امّا اگر حرکت کم باشد به گونهای که بتواند نماز را با رعایت شرایط آن، از جمله استقرار و آرامش بدن بخواند، اشکال ندارد.
[1]. و چنانچه نمازگزار رو به قبله مشغول نماز شود و در اثنای نماز به سبب حرکت وسیلۀ نقلیّه شک نماید که از قبله منحرف شده است یا نه، بنا میگذارد که هنوز رو به قبله است.
[2]. توضیح بیشتر در مورد رعایت قبله، در مسألۀ «1496» ذکر میشود.