کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)
جستجو در:
پرهیز از سبک شمردن نماز و تضییع آن ←
→ احکام دیگر تیمّم
کلّیّات نماز / فضیلت نماز و اهمیّت آن
نماز از عبادات بزرگ اسلامی و ستون دین است که خداوند منّان از روی لطف بیپایان خویش و برای تربیت بشر و رساندن او به کمال شایستۀ خویش، در آیین اسلام مقرّر فرموده است و در بین عبادات، از موقعیّت ممتاز و حسّاستری برخوردار است.
نماز، بهترین راه ارتباط با خداوند متعال است. نماز، پرچم عبادات و ترسیمگر راه رسیدن به رستگاری است. نماز، مهمترین عبادتی است که نفس را تزکیه میکند و او را به والاترین درجات کمال، ارتقا میدهد و مظهر کامل خشوع و خضوع در برابر خداوند متعال است. در حقیقت نماز، شناسنامۀ معنوی هر فرد مسلمان است و هیچ وسیلهای محکمتر و دائمیتر از آن برای ارتباط میان انسان با خداوند متعال نیست.
قرآن کریم و روایات، جایگاه ویژهای را برای نماز و نمازگزاران ترسیم میکنند.
در نهج البلاغه نقل شده که امیر المؤمنین(علیه السلام) در ضمن توصیههایی که در مورد نماز به اصحاب داشتند، بیان فرمودند: «پیامبر اکرم(صلی الله علیه وأله وسلم)نمازهای پنجگانه را به نهر آب گرمی که در جلوی خانه انسان واقع شده است و انسان روزی پنج مرتبه خود را در آن شستشو میدهد، تشبیه کردند و روشن است کسی که روزی پنج مرتبه در نهر آبی خود را شستشو دهد، چیزی از آلودگی در او نمیماند...».[1]
روایت شده که امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «نماز ستون دین است و مَثَل آن همانند ستون خیمه است تا وقتی که ستون آن پابرجا باشد، میخها و طنابها ثابت هستند و زمانی که ستون خیمه کج شده و بشکند، میخها و طنابها ثابت نمیمانند».[2]
در حدیث نقل شده است که رسول اکرم(صلی الله علیه وأله وسلم)فرمودند: «هر چیزی را چهرهای است و چهره و سیمای دین شما نماز است، پس سعی کنید چهره و سیمای دینتان را زشت نکنید».[3]
روایت شده که رسول اکرم(صلی الله علیه وأله وسلم)فرمودند: «نماز، پیمانه یا وزنه (ترازو و میزان سنجش) است، هر کس تمام بیاورد، تمامش میدهند و هر کس کم گذارد، میدانید که خداوند متعال دربارۀ کم فروشان چه نازل کرده است؟».[4]
از امام صادق(علیه السلام) نقل شده که فرمودند: «... نخستین عملی که در روز قیامت مورد محاسبۀ الهی قرار گرفته و بازخواست میشود، نماز است که اگر آن مورد قبول واقع شود، سایر اعمال نیز پذیرفته میشود و اگر آن رد شود، اعمال دیگر نیز مردود میگردد».[5]
روایت شده که رسول اکرم(صلی الله علیه وأله وسلم)به اباذر فرمودند: «ای اباذر، همانا خداوند متعال روشنی چشم مرا در نماز قرار داده است و آن را محبوب من ساخته، همان طور که غذا برای گرسنه و آب برای تشنه گوارا میباشد، همانا فرد گرسنه پس از خوردن غذا سیر شده و فرد تشنه پس از نوشیدن آب سیراب میگردد، ولی من از نماز سیر نمیشوم...».[6]
نماز، بهترین راه ارتباط با خداوند متعال است. نماز، پرچم عبادات و ترسیمگر راه رسیدن به رستگاری است. نماز، مهمترین عبادتی است که نفس را تزکیه میکند و او را به والاترین درجات کمال، ارتقا میدهد و مظهر کامل خشوع و خضوع در برابر خداوند متعال است. در حقیقت نماز، شناسنامۀ معنوی هر فرد مسلمان است و هیچ وسیلهای محکمتر و دائمیتر از آن برای ارتباط میان انسان با خداوند متعال نیست.
قرآن کریم و روایات، جایگاه ویژهای را برای نماز و نمازگزاران ترسیم میکنند.
در نهج البلاغه نقل شده که امیر المؤمنین(علیه السلام) در ضمن توصیههایی که در مورد نماز به اصحاب داشتند، بیان فرمودند: «پیامبر اکرم(صلی الله علیه وأله وسلم)نمازهای پنجگانه را به نهر آب گرمی که در جلوی خانه انسان واقع شده است و انسان روزی پنج مرتبه خود را در آن شستشو میدهد، تشبیه کردند و روشن است کسی که روزی پنج مرتبه در نهر آبی خود را شستشو دهد، چیزی از آلودگی در او نمیماند...».[1]
روایت شده که امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «نماز ستون دین است و مَثَل آن همانند ستون خیمه است تا وقتی که ستون آن پابرجا باشد، میخها و طنابها ثابت هستند و زمانی که ستون خیمه کج شده و بشکند، میخها و طنابها ثابت نمیمانند».[2]
در حدیث نقل شده است که رسول اکرم(صلی الله علیه وأله وسلم)فرمودند: «هر چیزی را چهرهای است و چهره و سیمای دین شما نماز است، پس سعی کنید چهره و سیمای دینتان را زشت نکنید».[3]
روایت شده که رسول اکرم(صلی الله علیه وأله وسلم)فرمودند: «نماز، پیمانه یا وزنه (ترازو و میزان سنجش) است، هر کس تمام بیاورد، تمامش میدهند و هر کس کم گذارد، میدانید که خداوند متعال دربارۀ کم فروشان چه نازل کرده است؟».[4]
از امام صادق(علیه السلام) نقل شده که فرمودند: «... نخستین عملی که در روز قیامت مورد محاسبۀ الهی قرار گرفته و بازخواست میشود، نماز است که اگر آن مورد قبول واقع شود، سایر اعمال نیز پذیرفته میشود و اگر آن رد شود، اعمال دیگر نیز مردود میگردد».[5]
روایت شده که رسول اکرم(صلی الله علیه وأله وسلم)به اباذر فرمودند: «ای اباذر، همانا خداوند متعال روشنی چشم مرا در نماز قرار داده است و آن را محبوب من ساخته، همان طور که غذا برای گرسنه و آب برای تشنه گوارا میباشد، همانا فرد گرسنه پس از خوردن غذا سیر شده و فرد تشنه پس از نوشیدن آب سیراب میگردد، ولی من از نماز سیر نمیشوم...».[6]
[1]. نهج البلاغه، خطبه 199، أهمّیّة الصلاة و فوائدها.
[2]. وسائل الشیعه، کتاب الصلاة، ابواب اعداد الفرائض، باب 6، ح12.
[3]. مستدرک الوسائل، ج3، باب 6، تحریم الاستخفاف بالصلاة، ص26، ح5.
[4]. الصّلاة فی الکتاب و السنّه، ص34، ح82.
[5]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، باب عقاب من صلّی الصلاة لغیر وقتها، ص273، ح1.
[6]. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج3، ابواب اعداد الفرائض و نوافلها و مایناسبها، باب10، ص41 و 42، ح5.