کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)
جستجو در:
احکام و آداب مراسم تعزیه ←
→ مکروهات دفن
برخی از احکام تجهیز اموات مبتلا به بیماری واگیردار و مانند آن
مسأله 835. اگر فرد مبتلا به بیماری مسری و واگیردار بمیرد، در تجهیز وی توجّه به نکات ذیل لازم است:
1. در صورتی که غسل دادن او با رعایت اصول بهداشتی و استفاده از وسائل و تجهیزات حفاظتی ممکن باشد، باید این کار را انجام دهند؛
امّا اگر خوف انتقال ویروس به غسل دهنده وجود داشته باشد و راهی برای غسل دادن بیخطر نباشد - هرچند با تأخیر انداختن غسل تا زمان فراهم‌سازی تدارکات لازم برای آن[1] - غسل لازم نیست و واجب است میّت تیمّم داده شود و همان طور که در مسألۀ «752» بیان شد، تیمّم باید با دستهای تیمّم دهنده باشد و در صورتی که تیمّم بدون حائل مانند دستکش خطر داشته باشد، تیمّم دادن با دستکش و مانند آن اشکال ندارد.
2. اگر خوف انتقال ویروس به تیمّم دهنده وجود داشته باشد و راهی برای تیمّم دادن بدون خطر نیز نباشد - هرچند با تأخیر انداختن تیمّم تا زمان فراهم‌سازی امکانات لازم برای آن - غسل و تیمّم هر دو ساقط میشود و میّت را بعد از انجام سایر واجبات تجهیز، با همان حال دفن نمایند.
3. اگر زدن حنوط به مواضع هفت گانه به جهت خوف انتقال ویروس به حنوط کننده، ممکن نیست و راهی - با توضیحی که گذشت - برای حنوط کردن بیخطر نباشد، حنوط ساقط است و جایگزینی برای آن نیست.
4. واجب است با سه پارچۀ مخصوص - که توضیح آن در مسألۀ «759» بیان شد - میّت را هرچند از روی پلاستیک یا کاوری که میّت در آن قرار دارد کفن نمایند و اگر تکفین میّت به‌طور کامل ممکن نیست، به اندازه‌ای که ممکن است او را کفن نمایند، مانند اینکه با سرتاسری تمام بدن وی را بپوشانند.
شایان ذکر است، بر ولیّ میّت لازم است تا حدّ امکان او را مطابق دستور شرع، تجهیز نماید و چنانچه تجهیز متوفّیٰ - هرچند به صورت‌هایی که ذکر شد - ممکن باشد، نمی‌تواند اجازۀ دفن میّت را بدون اجرای تجهیز شرعی بدهد، بلکه باید تا حدّی که حرج محسوب نشود، بر انجام آن اصرار ورزد.
مسأله 836. اگر تجهیز کردن میّت مبتلا به بیماری مسری و واگیردار اعم از غسل، کفن، حنوط، نماز میّت و دفن وی به صورت شرعی، متوقّف بر نگه داشتن او در سردخانه باشد، - هرچند برای مدّت نسبتاً طولانی - این کار اشکال ندارد، بلکه لازم است.
مسأله 837. دفن میّت مبتلا به بیماری مسری و واگیردار زیر خاک به همراه تابوت یا صندوقی که در آن قرار دارد، بی‌اشکال است؛ ولی باید در صورت امکان میّت را به پهلوی راست و رو به قبله درون تابوت یا صندوق بخوابانند و امّا سوزاندن جسد میّت مسلمان مبتلا به بیماری واگیردار، جایز نیست.[2]
مسأله 838. برخی از مستحبات یا مکروهاتی که برای محتضر یا میّت بیان شده،[3] چنانچه رعایت آن نسبت به شخصی که دارای بیماری مسری و واگیردار است، همراه با خوف ابتلا به بیماری و وقوع در ضرر شدید باشد، باید ترک شود.
1. در صورتی که غسل دادن او با رعایت اصول بهداشتی و استفاده از وسائل و تجهیزات حفاظتی ممکن باشد، باید این کار را انجام دهند؛
امّا اگر خوف انتقال ویروس به غسل دهنده وجود داشته باشد و راهی برای غسل دادن بیخطر نباشد - هرچند با تأخیر انداختن غسل تا زمان فراهم‌سازی تدارکات لازم برای آن[1] - غسل لازم نیست و واجب است میّت تیمّم داده شود و همان طور که در مسألۀ «752» بیان شد، تیمّم باید با دستهای تیمّم دهنده باشد و در صورتی که تیمّم بدون حائل مانند دستکش خطر داشته باشد، تیمّم دادن با دستکش و مانند آن اشکال ندارد.
2. اگر خوف انتقال ویروس به تیمّم دهنده وجود داشته باشد و راهی برای تیمّم دادن بدون خطر نیز نباشد - هرچند با تأخیر انداختن تیمّم تا زمان فراهم‌سازی امکانات لازم برای آن - غسل و تیمّم هر دو ساقط میشود و میّت را بعد از انجام سایر واجبات تجهیز، با همان حال دفن نمایند.
3. اگر زدن حنوط به مواضع هفت گانه به جهت خوف انتقال ویروس به حنوط کننده، ممکن نیست و راهی - با توضیحی که گذشت - برای حنوط کردن بیخطر نباشد، حنوط ساقط است و جایگزینی برای آن نیست.
4. واجب است با سه پارچۀ مخصوص - که توضیح آن در مسألۀ «759» بیان شد - میّت را هرچند از روی پلاستیک یا کاوری که میّت در آن قرار دارد کفن نمایند و اگر تکفین میّت به‌طور کامل ممکن نیست، به اندازه‌ای که ممکن است او را کفن نمایند، مانند اینکه با سرتاسری تمام بدن وی را بپوشانند.
شایان ذکر است، بر ولیّ میّت لازم است تا حدّ امکان او را مطابق دستور شرع، تجهیز نماید و چنانچه تجهیز متوفّیٰ - هرچند به صورت‌هایی که ذکر شد - ممکن باشد، نمی‌تواند اجازۀ دفن میّت را بدون اجرای تجهیز شرعی بدهد، بلکه باید تا حدّی که حرج محسوب نشود، بر انجام آن اصرار ورزد.
مسأله 836. اگر تجهیز کردن میّت مبتلا به بیماری مسری و واگیردار اعم از غسل، کفن، حنوط، نماز میّت و دفن وی به صورت شرعی، متوقّف بر نگه داشتن او در سردخانه باشد، - هرچند برای مدّت نسبتاً طولانی - این کار اشکال ندارد، بلکه لازم است.
مسأله 837. دفن میّت مبتلا به بیماری مسری و واگیردار زیر خاک به همراه تابوت یا صندوقی که در آن قرار دارد، بی‌اشکال است؛ ولی باید در صورت امکان میّت را به پهلوی راست و رو به قبله درون تابوت یا صندوق بخوابانند و امّا سوزاندن جسد میّت مسلمان مبتلا به بیماری واگیردار، جایز نیست.[2]
مسأله 838. برخی از مستحبات یا مکروهاتی که برای محتضر یا میّت بیان شده،[3] چنانچه رعایت آن نسبت به شخصی که دارای بیماری مسری و واگیردار است، همراه با خوف ابتلا به بیماری و وقوع در ضرر شدید باشد، باید ترک شود.
[1]. البتّه تأخیر مذکور در این مورد و موارد مشابه، تا وقتی (حسب مورد) جایز یا لازم است که موجب پوسیده یا فاسد شدن جسد متوفّیٰ و هتک حیثیّت وی نگردد.
[2]. بر ولیّ میّت و سایر افراد مطّلع لازم است از این کار، در صورت امکان ممانعت کنند و نسبت به دفن میّت طبق موازین شرع اصرار ورزند.
[3]. مانند برخی از موارد مذکور در مسائل «702 تا 704» و مسائل «749 و 750» و نیز مسألۀ «809» مورد پنجم، همچنین مسألۀ «833» مورد دهم و یازدهم و نیز آنچه نسبت به برخی آداب تلقین در مورد بیست و یکم از همان مسأله ذکر شده است.