پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)

احکام محتضر ← → احکام دیگر مستحاضه

احکام اموات / غسل مسّ میّت

مسأله 683. اگر کسی بدن انسان مرده‏ای را مسّ کند، یعنی جایی از بدن خود را به آن برساند، با وجود دو شرط باید غسل مسّ میّت نماید:
الف. تمام بدن میّت سرد شده باشد؛
ب. میّت را غسل نداده باشند یا هنوز غسل سوّم او تمام نشده باشد.
در حکم مذکور، فرقی نیست بین آن که میّت مسلمان باشد[1] یا کافر، بزرگ باشد یا کوچک؛ حتّی شامل جنین سقط شده‌ای که روح در او دمیده شده نیز می‌شود؛ چه اینکه در خواب مسّ کند یا در بیداری، با اختیار مسّ کند یا بی‌اختیار، حتّی اگر ناخن یا دندان فرد به ناخن یا دندان یا استخوان میّت که از بدن جدا نشده، برسد باید غسل کند و حکم «مو» در مسألۀ بعد خواهد آمد.

مسأله 684. اگر فرد، موی خود را به بدن میّت برساند یا بدن خود را به موی میّت یا موی خود را به موی میّت برساند، غسل مسّ میّت واجب نیست.

مسأله 685. برای مسّ مرده‏ای که تمام بدن او سرد نشده، غسل واجب نیست، هرچند جایی را که سرد شده مسّ نماید؛
ولی اگر دست یا سایر اعضای بدن با تری و رطوبتی که سرایت کننده است با بدن میّتی که او را غسل نداده‌اند یا هنوز غسل سوّم او تمام نشده تماس پیدا کند، نجس می‌شود؛ بلکه در صورتی که تماس بدون رطوبت سرایت کننده بوده نیز، احتیاط مستحب است که آن را آب بکشد.

مسأله 686. اگر انسان، میّتی را که سه غسل او کاملاً تمام شده مسّ نماید، غسل بر او واجب نمی‌شود، هرچند در این صورت انجام غسل مسّ میّت مستحب است؛ ولی اگر پیش از آنکه غسل سوّم تمام شود، جایی از بدن او را مسّ کند، هرچند غسل سوّم آن موضع تمام شده باشد، باید غسل مسّ میّت نماید.

مسأله 687. اگر فرد، حیوان مرده‏ای را مسّ کند، غسل بر او واجب نمی‌شود؛ البتّه چنانچه دست یا سایر اعضای بدن با تری و رطوبتی که سرایت کننده است با بدن حیوان مرده‌ای که مردار آن نجس محسوب می‌شود تماس پیدا کند، نجس می‌شود.

مسأله 688. اگر بچّه‏ای که روح در او دمیده شده، مرده به دنیا بیاید و به هنگام خارج شدن، بدنش سرد شده باشد و با ظاهر یا باطن بدن مادر تماس پیدا کند، مادر او بنابر احتیاط واجب باید غسل مسّ میّت کند.

مسأله 689. اگر مادر مرده باشد و بچّه از او متولّد شود و با ظاهر یا باطن بدن مادر تماس پیدا کند، چنانچه هنگام خارج شدن، بدن مادر سرد شده باشد بنابر احتیاط واجب، لازم است فرزند مذکور بعد از بلوغ، غسل مسّ میّت کند.

مسأله 690. اگر دیوانه یا بچّۀ نابالغی، میّت را مسّ کند، بعد از آنکه آن دیوانه، عاقل شده یا بچّه، بالغ گردید، باید غسل مسّ میّت نماید و اگر بچّۀ نابالغ، ممیّز باشد و غسل مسّ میّت انجام دهد، غسل او صحیح است.

مسأله 691. اگر از بدن انسان زنده یا مرده‏ای که غسلش نداده‏اند، قسمتی جدا شود و پیش از آنکه قسمت جدا شده را غسل دهند، انسان آن را مسّ نماید، لازم نیست غسل مسّ میّت کند، هرچند که آن قسمت دارای استخوان و گوشت با هم باشد؛ البتّه احتیاط مستحب آن است که در این صورت غسل کند؛
ولی اگر میّتی، قطعه قطعه شده باشد و کسی، همه یا بیشتر آن قطعات را مسّ کند، غسل مسّ میّت واجب است.

مسأله 692. برای مسّ استخوانی که از بدن جدا شده و آن را غسل نداده‏اند، چه از مرده جدا شده باشد چه از زنده، غسل واجب نیست و این حکم در مورد مسّ دندانی که از مرده یا زنده جدا شده باشد نیز جاری است.

مسأله 693. غسل مسّ میّت، مانند غسل جنابت است و کفایت از وضو هم می‌کند.

مسأله 694. اگر چند میّت را مسّ کند یا یک میّت را چند بار مسّ نماید، یک غسل مسّ میت کافی است.

مسأله 695. برای کسی که بعد از مسّ میّت غسل نکرده، توقّف در مسجد و خواندن آیه‏هایی که سجدۀ واجب دارد، مانعی ندارد و نیز نزدیکی با همسر در صورتی که هر دو یا یکی از آنها میّت را مسّ کرده باشند اشکال ندارد؛ ولی برای نماز و مسّ آیات قرآن و مانند آن، باید غسل کند.

[1]. در این حکم بنابر احتیاط واجب، فرقی بین میّتِ مسلمانی که غسلش واجب است و میّت مسلمانی که غسل ندارد - مانند شهید در معرکه - نیست.
احکام محتضر ← → احکام دیگر مستحاضه
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français