پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)

شرط سوّم و چهارم: روی جبیره مسح شود و هنگام مسح، عضو جبیره‌دار ثابت باشد ← → شرط اوّل: در اعضای وضو، زخم یا دمل یا شکستگی یا مرهم وجود داشته باشد

شرط دوّم: آب برای موضع آسیب دیده ضرر داشته یا باز کردن جبیره‌‌، ضرری یا فوق‌العاده سخت باشد

مسأله 369. وضوی جبیره در مواردی انجام می‌شود که آب برای قسمت آسیب دیده ضرر قابل توجّه داشته یا باز کردن جبیره‌‌ای که بر قسمت صدمه دیده گذاشته شده، مضرّ بوده یا همراه با سختی فوق‌العاده زیاد (حَرَج) باشد، هرچند آب برای محلّ، ضرر نداشته باشد مثل شکستگی که روی آن گچ گرفته شده و آب برای آن ضرر ندارد، ولی رساندن آب به زیر آن بدون برداشتن گچ ممکن نیست و از طرفی، باز کردن گچ برای قسمت آسیب دیده مضرّ بوده یا برداشتن آن با سختی زیادی همراه است که معمولاً قابل تحمّل نیست.

مسأله 370. در مورد ضرری که سبب وضوی جبیره‌ای می‌شود، فرقی بین این نیست که آب به مقدار شستن وضویی، برای آن ضرر قابل توجّه داشته باشد یا اینکه ضرر قابل توجّه، به علّت تطهیر نجاست قسمت صدمه دیده باشد؛
پس اگر در اعضای وضو، زخم یا دُمَل یا شکستگی باشد که آب به مقدار شستن وضویی برای آن ضرر ندارد، ولی موضع آسیب دیده نجس و آلوده به خون بوده و برطرف کردن خون از آن، نیاز به ریختن آب فراوان داشته باشد و ریختن آب زیاد برای موضع صدمه دیده ضرری باشد، چنین موردی نیز از موارد وضوی جبیره‌ای است.
شایان ذکر است، یقین یا اطمینان یا گمان به ضرر لازم نیست، بلکه اگر فرد احتمال عقلایی ضرر بدهد، طوری که چنین احتمالی موجب ترس ضرر برایش شود[1] کافی است؛
امّا در مورد حَرَج (سختی فوق‌العاده­ای که معمولاً قابل تحمّل نیست)، یقین یا اطمینان لازم است و ترس از آن کافی نمی‌باشد.

مسأله 371. تا زمانی که برای انسان یقین یا اطمینان یا گمان یا ترس از ضرر - به توضیحی که در مسألۀ قبل ذکر شد - باقی باشد، حکم جبیره جاری می‌شود، هرچند فرد احتمال بهبودی موضع صدمه دیده را بدهد؛
امّا اگر ترس از ضرر برطرف شود و یقین یا اطمینان داشته باشد که آب ضرر ندارد، در صورت امکان، برداشتن جبیره برای وضو لازم است.

مسأله 372. هر گاه در یکی از اعضای وضو زخم یا دُمَل یا شکستگی باشد، چنانچه روی قسمت آسیب دیده، باز بوده و آب برای آن ضرر نداشته باشد یا روی آن بسته باشد، ولی‌ باز کردن آن، بدون سختی فوق‌العاده امکان‌پذیر بوده و آب هم برای آن بی‌‌ضرر باشد، فرد باید به‌طور معمول وضو بگیرد.
همین طور، اگر بتواند زیر جبیره را با فرو بردن جبیره در آب، به صورت ارتماسی بشوید، همین کار را انجام می‌دهد و در صورتی که این روش را انجام دهد، لازم نیست عضو را از بالا به پایین بشوید. بنابراین، در هیچ یک از صورت‌های این مسأله، وضوی جبیره‌ای انجام نمی‌شود.

مسأله 373. اگر آب برای عضو، ضرر داشته باشد، ولی به وسیلۀ گرم کردن آب یا کم آب ریختن (طوری که شستن بر آن صدق کند)، ضرر برطرف می‌‌شود، باید این کار را انجام دهد و وضو بگیرد.

مسأله 374. اگر آب برای عضو ضرر ندارد، خواه عضو سالم باشد یا آنکه زخم یا شکستگی داشته باشد، امّا نجس بوده و تطهیر آن ممکن نباشد، هرچند عدم امکان تطهیر، به علّت تنگی وقت یا کمی آب باشد یا اینکه تطهیر آن ممکن بوده، ولی سختی فوق‌العاده داشته باشد که معمولاً قابل تحمّل نیست، در تمام این موارد، وظیفۀ فرد تیمّم است.

[1]. به عبارتی، احتمال معقول ضرر را بدهد، طوری که منشأ خوف برایش ­شود.
شرط سوّم و چهارم: روی جبیره مسح شود و هنگام مسح، عضو جبیره‌دار ثابت باشد ← → شرط اوّل: در اعضای وضو، زخم یا دمل یا شکستگی یا مرهم وجود داشته باشد
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français