کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)
جستجو در:
شرط دوّم: آب برای موضع آسیب دیده ضرر داشته یا باز کردن جبیره، ضرری یا فوقالعاده سخت باشد ←
→ شرایط وضوی جبیره
شرط اوّل: در اعضای وضو، زخم یا دمل یا شکستگی یا مرهم وجود داشته باشد
مسأله 364. وضوی جبیرهای، وقتی انجام میشود که در اعضای وضو، زخم یا جراحت یا دُمَل یا شکستگی یا مَرهَم وجود داشته باشد.
مسأله 365. سوختگی که موجب پیدایش زخم و آبله و تاول در سطح پوست شده، در احکام جبیره مانند زخم و جراحت است.
همین طور، دوا و مرهمی که به علّت درد یا ورم یا رگ به رگ شدن و مانند آن برای معالجه روی عضو قرار میدهند، احکام جبیره را دارد، هرچند آن عضو زخم یا دُمَل یا شکستگی نداشته باشد.
امّا اینکه از بند در رفتگی، حکم شکستگی را داشته باشد، محلّ اشکال است؛ پس بنابر احتیاط واجب باید طوری عمل شود که مقتضای احتیاط رعایت گردد؛ مگر آنکه در محلّ از بند در رفتگی به جهت بهبودی و درمان، مرهم و دوا قرار داده باشند که در این صورت، حکم جبیره را دارد.
مسأله 366. اگر در اعضای وضوی فرد، زخم یا جراحت یا شکستگی و دوا و مرهم وجود نداشته، ولی به جهت دیگری آب برای آن ضرر داشته باشد، مثل بعضی از بیماریهای پوستی یا ورم اعضای وضو و مانند آن، باید تیمّم کند.
مسأله 367. اگر زخم یا دُمَل یا شکستگی در مکان دیگری غیر از قسمتهای مربوط به وضو باشد، امّا طوری است که استعمال آب در مواضع وضو، برای موضع صدمه دیده که خارج از اعضای وضو است ضرر داشته باشد، در این صورت فرد باید تیمّم نماید.
همین طور، اگر زخم یا دُمَل یا شکستگی در قسمتی از مواضع وضو باشد، ولی طوری باشد که شستن جزء دیگر برای قسمت صدمه دیده اتّفاقاً ضرر دارد - نه اینکه معمولاً این طور باشد - مثل اینکه زخم در انگشت دست باشد، ولی با شستن قسمت بالای ساعد به زخم انگشت آسیب برسد، در چنین موردی فقط تیمّم کافی است.
مسأله 368. هر گاه در اعضای وضو، چیزی مانند رنگ، چسب، قیر چسبیده باشد که برداشتن آن ممکن نیست یا سختی فوقالعادهای دارد که معمولاً قابل تحمّل نیست، وظیفۀ مکلّف تیمّم است؛
مگر آنکه آن چیز در مواضع تیمّم باشد که در این صورت، باید هم وضو بگیرد و هم تیمّم نماید و در هنگام وضو در صورت امکان، بنابر احتیاط واجب مانند وضوی جبیره، بر مانع مسح نماید؛
امّا اگر مانع تنها در قسمتی از کف دست[1] باشد و در پشت دستها و پیشانی مانع نباشد، طوری که با قسمت باقیمانده بدون مانع بتواند مسح را انجام دهد، تیمّم کافی است.[2]
شایان ذکر است، «آنژیوکت»[3] که به علّت ضرورت به بدن بیمار متّصل میشود و این در حالی است که در محل، زخم یا دُمَل یا شکستگی وجود ندارد، حکم مانع را دارد.
مسأله 365. سوختگی که موجب پیدایش زخم و آبله و تاول در سطح پوست شده، در احکام جبیره مانند زخم و جراحت است.
همین طور، دوا و مرهمی که به علّت درد یا ورم یا رگ به رگ شدن و مانند آن برای معالجه روی عضو قرار میدهند، احکام جبیره را دارد، هرچند آن عضو زخم یا دُمَل یا شکستگی نداشته باشد.
امّا اینکه از بند در رفتگی، حکم شکستگی را داشته باشد، محلّ اشکال است؛ پس بنابر احتیاط واجب باید طوری عمل شود که مقتضای احتیاط رعایت گردد؛ مگر آنکه در محلّ از بند در رفتگی به جهت بهبودی و درمان، مرهم و دوا قرار داده باشند که در این صورت، حکم جبیره را دارد.
مسأله 366. اگر در اعضای وضوی فرد، زخم یا جراحت یا شکستگی و دوا و مرهم وجود نداشته، ولی به جهت دیگری آب برای آن ضرر داشته باشد، مثل بعضی از بیماریهای پوستی یا ورم اعضای وضو و مانند آن، باید تیمّم کند.
مسأله 367. اگر زخم یا دُمَل یا شکستگی در مکان دیگری غیر از قسمتهای مربوط به وضو باشد، امّا طوری است که استعمال آب در مواضع وضو، برای موضع صدمه دیده که خارج از اعضای وضو است ضرر داشته باشد، در این صورت فرد باید تیمّم نماید.
همین طور، اگر زخم یا دُمَل یا شکستگی در قسمتی از مواضع وضو باشد، ولی طوری باشد که شستن جزء دیگر برای قسمت صدمه دیده اتّفاقاً ضرر دارد - نه اینکه معمولاً این طور باشد - مثل اینکه زخم در انگشت دست باشد، ولی با شستن قسمت بالای ساعد به زخم انگشت آسیب برسد، در چنین موردی فقط تیمّم کافی است.
مسأله 368. هر گاه در اعضای وضو، چیزی مانند رنگ، چسب، قیر چسبیده باشد که برداشتن آن ممکن نیست یا سختی فوقالعادهای دارد که معمولاً قابل تحمّل نیست، وظیفۀ مکلّف تیمّم است؛
مگر آنکه آن چیز در مواضع تیمّم باشد که در این صورت، باید هم وضو بگیرد و هم تیمّم نماید و در هنگام وضو در صورت امکان، بنابر احتیاط واجب مانند وضوی جبیره، بر مانع مسح نماید؛
امّا اگر مانع تنها در قسمتی از کف دست[1] باشد و در پشت دستها و پیشانی مانع نباشد، طوری که با قسمت باقیمانده بدون مانع بتواند مسح را انجام دهد، تیمّم کافی است.[2]
شایان ذکر است، «آنژیوکت»[3] که به علّت ضرورت به بدن بیمار متّصل میشود و این در حالی است که در محل، زخم یا دُمَل یا شکستگی وجود ندارد، حکم مانع را دارد.
[1]. کف دست همان طور که قبلاً ذکر شد، شامل انگشتان نیز میشود.
[2]. حکم نمازهای چنین فردی در موردی که رفع مانع حرجی یا ضرری است، ولی مکلّف در ایجاد مانع مذکور در اعضای وضو یا تیمّم شرعاً معذور محسوب نمیشود، در مسألهٔ«328» ذکر شد.
[3]. آنژیوکت، قطعهای پلاستیکی است که به بدن بیمار متّصل میگردد تا وصل سرم یا تزریق آمپول به بدن از طریق آن صورت گیرد.