مسأله 325. اگر چیزی به اعضای وضو چسبیده، در صورتی که مانع از رسیدن آب باشد، مانند لاک، چسب و رنگ روغنی، باید آن را برطرف کند و در صورتی که مانع نباشد، مانند رنگ حنا، اشکال ندارد و اگر شک دارد که از رسیدن آب جلوگیری می‌‌کند یا نه، باید آن را برطرف کند یا آب را به زیر آن برساند.

مسأله 326. اگر زیر ناخن فرد، چرکی باشد که مانع از رسیدن آب به بدن است، چنانچه ناخن کوتاه باشد، وضو اشکال ندارد؛ ولی اگر ناخن بلند باشد، باید چرک زیر آن مقدار از ناخن را که بلندتر از معمول است و جزء ظاهر شمرده می‌شود، برطرف نماید؛ امّا اگر ناخن را بگیرد و چرک در ظاهر انگشت باشد، باید برای وضو آن چرک را برطرف کند.

مسأله 327. اگر تاتوی صورت[1] یا بدن که به جهت زیبایی چهره و مانند آن صورت گرفته، طوری است که مادّۀ رنگی زیر پوست تزریق شده، وضو و غسل با وجود آن اشکال ندارد؛ چه اینکه تاتو دائم باشد یا موقّت.
شایان ذکر است، کم‌رنگ یا بی‌رنگ شدن تاتو با رسیدن آب به پوست صورت در روزهای اولیّه یا بعد از آن و اموری از این قبیل، مجوّز ترک وضو و اقدام به تیمّم نمی‌باشد؛[2]
البتّه اگر تاتو موجب ایجاد زخم و جراحت در اعضای وضو گردیده و طوری است که آب برای آن ضرر قابل توجّه دارد، وضوی جبیره کافی است؛[3] امّا اگر آب برای زخم ضرر ندارد، ولی موضع نجس بوده و تطهیر آن ممکن نباشد، باید تیمّم کند؛ مگر آنکه نجاست مذکور مانع محسوب شود و در اعضای تیمّم (مانند پیشانی) باشد که در این صورت، لازم است هم وضو گرفته و هم تیمّم کند و در هنگام وضو در صورت امکان، بنابر احتیاط واجب مانند وضوی جبیره بر مانع مسح نماید.[4]

مسأله 328. اگر تاتوی صورت یا بدن که به جهت زیبایی چهره و مانند آن صورت گرفته، طوری است که مادّۀ رنگی در سطح پوست می‌باشد، چنانچه مانند رنگ حنا و امثال‌ آن باشد که مانع محسوب نمی­شود، اشکال ندارد و لازم است فرد برای نماز، وضو (یا غسل) انجام دهد.
امّا اگر تاتو مانع محسوب شود یا مانع بودن آن مشکوک باشد و در اعضای وضو (یا غسل) باشد، باید آن را برای وضو (یا غسل) برطرف کند.
بنابراین، اگر برداشتن آن مستلزم هزینه­ای باشد که پرداخت آن ممکن است، فرد باید هزینه کند تا مانعی که ایجاد شده، برطرف گردد؛
ولی اگر برطرف کردن آن مانع، موجب ضرر قابل توجّه یا مشقّت فوق‌العاده‌ای که معمولاً قابل تحمّل نیست (حرج) باشد، مانند اینکه پوست صورت یا بدن کنده می‌شود و عذرش تا آخر وقت باقی است، چنانچه مانع مذکور در اعضای تیمّم (مانند پیشانی) است، باید هم تیمّم نموده و هم وضو بگیرد و در هنگام وضو در صورت امکان، بنابر احتیاط واجب مانند وضوی جبیره بر مانع مسح نماید و امّا اگر مانع مذکور در اعضای تیمّم نیست، تیمّم کافی می­باشد[5] و پس از انجام آنچه وظیفهٔ وی است (تیمّم یا جمع بین وضوی جبیره و تیمّم) نماز را در وقت بجا می‌آورد؛ ولی در هر حال نسبت به مواردی که فرد در ارتکاب عمل مذکور شرعاً معذور محسوب نمی­شود،[6] احتیاط لازم است که قضای آن را نیز بجا آورد، مگر آنکه از کارش پشیمان شده باشد که در این صورت، قضای نمازهایی که بعد از پشیمانی خوانده واجب نیست.
شایان ذکر است، انجام عمل تاتویی که مانع در اعضای وضو (یا غسل) محسوب شده و قابل برطرف کردن نیست، اگر وقت نماز داخل شده جایز نیست، بلکه قبل از وقت نماز نیز بنابر احتیاط واجب جائز نمی­باشد.[7] همچنین، کلّیه احکـام فــوق در مــورد کاشــت ناخــن مصنوعــی یا مــژه و ماننــد آن نیــز جاری اســت.

مسأله 329. تاوَلی که مثلاً بر‌ اثر سوختگی بر پوست ظاهر شده، شستن و مسح روی آن کافی است و چنانچه سوراخ شود، رساندن آب به زیر آن لازم نمی‌باشد و اگر قسمتی از آن کَنده شده، شستن همان مقدار از پوست که ظاهر شده کافی بوده و لازم نیست آب را به زیر قسمتی که کنده نشده برساند؛
امّا پوستی که کنده شده و هنوز متّصل به عضو است و گاه به بدن می‌چسبد و گاه نمی‌‌چسبد، باید آن پوست را بشوید مگر مقداری که عرفاً تابع بدن به حساب نمی‌آید که شستن آن لازم نیست و نیز لازم است آب را به زیر آن هم - چنانچه از ظاهر به حساب می‌آید - برساند.
شایان ذکر است، این حکم در صورتی است که آب برای آن قسمت ضرر نداشته باشد و اگر آب ضــرر دارد، احکام مربوط به آن در وضوی جبیــره خواهد آمد.

مسأله 330. اگر انسان شک کند به اعضای وضوی او چیزی چسبیده یا نه، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، مثل آنکه بعد از گچ‌کاری یا رنگ‌کاری شک کند گچ یا رنگ به دست او چسبیده یا نه، باید بررسی کند یا به قدری دست بکشد که اطمینان پیدا کند اگر مانعی بوده برطرف شده یا آب به زیر آن رسیده است.

مسأله 331. اگر جایی را که فرد باید بشوید یا مسح کند، چرک باشد، ولی آن چرک مانع از رسیدن آب به بدن نباشد، اشکال ندارد. همین طور، اگر بعد از گچ‌کاری و مانند آن، چیز سفیدی که جلوگیری از رسیدن آب به پوست نمی‌‌نماید، بر دست بماند، برای وضو بی‌اشکال است؛ ولی اگر شک کند که با بودن آنها آب به بدن می‌رسد یا نه، باید آنها را برطرف کند.

مسأله 332. اگر انسان قبل از وضو بداند در بعضی از اعضای وضو، مانعی از رسیدن آب هست و بعد از وضو شک کند در موقع وضو آب را به آنجا رسانده یا نه، وضوی او صحیح است.

مسأله 333. اگر در بعضی از اعضای وضو مانعی باشد که گاه آب، به خودی خود زیر آن می‌‌رسد و گاه نمی‌‌رسد، مثل انگشتر، دستبند، النگو و فرد بعد از وضو، شک کند که آب زیر آن رسیده یا نه، وضویش صحیح است؛ ولی در این صورت، چنانچه بداند موقع وضو متوجّه رسیدن آب به زیر آن نبوده، احتیاط مستحب آن است که دوباره وضو بگیرد.

مسأله 334. اگر فرد وضو بگیرد و بعد از وضو مانعی در اعضای وضو مشاهده نماید، مثل چسب، لاک و... و بداند که این مانع مربوط به قبل از وضو می‌باشد، وضوی او باطل است، هرچند قبل از وضو اعضای وضویش را بررسی کرده باشد و اگر با این وضو نماز خوانده، باید آن را در وقت دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

مسأله 335. اگر بعد از وضو، چیزی که مانع از رسیدن آب است در اعضای وضو ببیند و نداند موقع وضو بوده یا بعد پیدا شده، وضوی او صحیح است؛ ولی اگر بداند که در وقت وضو متوجّه آن مانع نبوده، احتیاط مستحب آن است که دوباره وضو بگیرد.

مسأله 336. اگر بعد از وضو شک کند چیزی که مانع رسیدن آب است در اعضای وضو بوده یا نه، وضو صحیح است و برّرسی و جستجو برای پیدا کردن مانع در این حال لازم نیست.