کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)
جستجو در:
4. آب باران ←
→ 2. آب قلیل
3. آب جاری
مسأله 42. «آب جاری» به آبی گفته میشود که شرایط ذیل را داشته باشد:
اوّل: منبع طبیعی داشته باشد؛ مانند آب چشمه، رودخانه، قنات یا آبی که از برف‌‌های متراکم در کوه‌‌ها سرچشمه می‌‌گیرد.
دوّم: جاری باشد، هرچند به وسیله‌‌ای آن را جاری سازند.
سوّم: اجمالاً استمرار داشته باشد. بنابراین، چشمهای که مثلاً در فصل زمستان می‌جوشد و در فصل تابستان از جوشش میافتد، فقط وقتی که می‌جوشد حکم آب جاری را دارد.
شایان ذکر است، آب جاری لازم نیست به منبع طبیعی ذکر شده متّصل باشد؛ پس اگر به‌طور طبیعی از آن جدا شود - مانند اینکه آب از بالا به صورت قطره قطره روی زمین ریخته و جریان پیدا کند - آب جاری به حساب می‌‌آید؛
ولی اگر شیئی مانع اتّصال آن به منبع شود، مثلاً از ریزش یا جوشش آب جلوگیری کند یا ارتباط آن را با منبع قطع کند، آب باقی مانده حکم جاری را ندارد، هرچند جریان داشته باشد.
مسأله 43. آب جاری هرچند کمتر از کر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتی که بو یا رنگ یا مزۀ آن به وسیلۀ نجاست تغییر نکرده، پاک است.
مسأله 44. اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن که بو یا رنگ یا مزه‌‌اش با نجاست تغییر کرده نجس است و طرفی که متّصل به چشمه است، هرچند کمتر از کر باشد، پاک می‌باشد و آب‌‌های طرف دیگر نهر، چنانچه به اندازۀ کر باشد یا به وسیلۀ آبی که تغییر نکرده به آب طرف چشمه متّصل باشد پاک، وگرنه نجس است.
مسأله 45. آب چشمهای که جاری نیست، ولی طوری است که اگر از آب آن بردارند باز می‌جوشد، حکم آب جاری را ندارد؛ یعنی اگر نجاست به آن برسد و کمتر از کر باشد، نجس میشود.
مسأله 46. آبی که کنارۀ نهر، راکد است و عرفاً جزء آب نهر شمرده نمیشود، هرچند متّصل به آب جاری باشد، حکم آب جاری را ندارد و در صورتی که مجموع آب به اندازۀ کر باشد، احکام آب کر را دارد.
همچنین، آب راکدِ حوضی که با کانال و جویی متّصل به آب نهر است، حکم آب جاری را ندارد و چنانچه مجموع به اندازۀ کر باشد، احکام آب کر را دارد.
مسأله 47. آبی که روی زمین جریان دارد، ولی از منبع طبیعی مثل زمین نمی‌‌جوشد، چنانچه کمتر از کر باشد و نجاست به آن برسد نجس میشود. امّا اگر از بالا جاری باشد و نجاست به پایین آن برسد، طرف بالای آن نجس نمیشود.
4. آب باران ←
→ 2. آب قلیل
اوّل: منبع طبیعی داشته باشد؛ مانند آب چشمه، رودخانه، قنات یا آبی که از برف‌‌های متراکم در کوه‌‌ها سرچشمه می‌‌گیرد.
دوّم: جاری باشد، هرچند به وسیله‌‌ای آن را جاری سازند.
سوّم: اجمالاً استمرار داشته باشد. بنابراین، چشمهای که مثلاً در فصل زمستان می‌جوشد و در فصل تابستان از جوشش میافتد، فقط وقتی که می‌جوشد حکم آب جاری را دارد.
شایان ذکر است، آب جاری لازم نیست به منبع طبیعی ذکر شده متّصل باشد؛ پس اگر به‌طور طبیعی از آن جدا شود - مانند اینکه آب از بالا به صورت قطره قطره روی زمین ریخته و جریان پیدا کند - آب جاری به حساب می‌‌آید؛
ولی اگر شیئی مانع اتّصال آن به منبع شود، مثلاً از ریزش یا جوشش آب جلوگیری کند یا ارتباط آن را با منبع قطع کند، آب باقی مانده حکم جاری را ندارد، هرچند جریان داشته باشد.
مسأله 43. آب جاری هرچند کمتر از کر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتی که بو یا رنگ یا مزۀ آن به وسیلۀ نجاست تغییر نکرده، پاک است.
مسأله 44. اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن که بو یا رنگ یا مزه‌‌اش با نجاست تغییر کرده نجس است و طرفی که متّصل به چشمه است، هرچند کمتر از کر باشد، پاک می‌باشد و آب‌‌های طرف دیگر نهر، چنانچه به اندازۀ کر باشد یا به وسیلۀ آبی که تغییر نکرده به آب طرف چشمه متّصل باشد پاک، وگرنه نجس است.
مسأله 45. آب چشمهای که جاری نیست، ولی طوری است که اگر از آب آن بردارند باز می‌جوشد، حکم آب جاری را ندارد؛ یعنی اگر نجاست به آن برسد و کمتر از کر باشد، نجس میشود.
مسأله 46. آبی که کنارۀ نهر، راکد است و عرفاً جزء آب نهر شمرده نمیشود، هرچند متّصل به آب جاری باشد، حکم آب جاری را ندارد و در صورتی که مجموع آب به اندازۀ کر باشد، احکام آب کر را دارد.
همچنین، آب راکدِ حوضی که با کانال و جویی متّصل به آب نهر است، حکم آب جاری را ندارد و چنانچه مجموع به اندازۀ کر باشد، احکام آب کر را دارد.
مسأله 47. آبی که روی زمین جریان دارد، ولی از منبع طبیعی مثل زمین نمی‌‌جوشد، چنانچه کمتر از کر باشد و نجاست به آن برسد نجس میشود. امّا اگر از بالا جاری باشد و نجاست به پایین آن برسد، طرف بالای آن نجس نمیشود.