کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1) (چاپ 1403)
جستجو در:
ممیّز و سنّ تمییز در مسائل شرعی ←
→ ج. بلوغ
نشانه‌های بلوغ
مسأله 1. نشانۀ بلوغ در دختر، تمام شدن نه سال قمری است(1) و نشانۀ بلوغ در پسر، یکی از چهار مورد زیر است:
اوّل: روییدن موی درشت در زیر شکم، بالای عورت؛(2)
دوّم: روییدن موی درشت در صورت و پشت لب؛(3)
سوّم: بیرون آمدن منی، چه در خواب و چه در بیداری؛
چهارم: تمام شدن پانزده سال قمری.
هر یک از علامت‌‌های بالا، نشان بالغ شدن انسان و رسیدن او به حدّ تکلیف است و از آن لحظه، در صورتی که سایر شرایط تکلیف نیز فراهم باشد، انجام همۀ دستورهای الهی بر انسان واجب است. از آنجا که دختر چند سال زودتر از پسر به تکلیف می‌‌رسد، تقدّم زن در تشرّف به تکلیف، نشانۀ آمادگی سریع‌تر او برای ارتباط با خدا و حرکت به سوی کمال است.
مسأله 2. روییدن مو در سینه و زیر بغل و درشت شدن صدا و مانند اینها در پسران، نشانۀ بالغ شدن نیست.
اوّل: روییدن موی درشت در زیر شکم، بالای عورت؛(2)
دوّم: روییدن موی درشت در صورت و پشت لب؛(3)
سوّم: بیرون آمدن منی، چه در خواب و چه در بیداری؛
چهارم: تمام شدن پانزده سال قمری.
هر یک از علامت‌‌های بالا، نشان بالغ شدن انسان و رسیدن او به حدّ تکلیف است و از آن لحظه، در صورتی که سایر شرایط تکلیف نیز فراهم باشد، انجام همۀ دستورهای الهی بر انسان واجب است. از آنجا که دختر چند سال زودتر از پسر به تکلیف می‌‌رسد، تقدّم زن در تشرّف به تکلیف، نشانۀ آمادگی سریع‌تر او برای ارتباط با خدا و حرکت به سوی کمال است.
مسأله 2. روییدن مو در سینه و زیر بغل و درشت شدن صدا و مانند اینها در پسران، نشانۀ بالغ شدن نیست.
(1) بنابر آنچه گفته شده، دختران یا پسرانی که تاریخ تولّدشان به سال قمری مشخّص نیست، ولی تاریخ تولّد آنان به سال شمسی معلوم است، برای تبدیل سال شمسی به قمری، کافی است ابتدا دختران روزی که نه سال شمسی آنان و پسران روزی که پانزده سال شمسی¬شان کامل می‌گردد را مشخّص نموده، سپس دختران 97 روز و پسران 162 روز از آن کم کنند، به این ترتیب روز کامل شدن 9 یا 15 سال قمری آنان معیّن می‌شود.
به عنوان مثال دختر خانمی که در تاریخ 10 مردادماه 1394 به دنیا آمده است، در تاریخ 10 مردادماه 1403، نه سال شمسی وی کامل می‌گردد. چنانچه 97 روز از این تاریخ کم نماید، تاریخ 6 اردیبهشت‌ماه 1403 به دست می‌آید که بیانگر تاریخ کامل شدن 9 سال قمری او و رسیدن به سنّ تکلیف است.
آقا پسری که در تاریخ 10 مهرماه 1388 به دنیا آمده است، در تاریخ 10 مهرماه 1403، پانزده سال شمسی وی کامل می‌گردد. چنانچه 162 روز از این تاریخ کم نماید، تاریخ 3 اردیبهشت‌ماه 1403 به دست می‌آید که بیانگر تاریخ کامل شدن 15 سال قمری اوست.
شایان ذکر است به علّت وجود موقعیّت‌‌های جغرافیایی مختلف در سطح کرۀ زمین و یکسان نبودن تعداد روزهای ماه‌‌های سال و تقریبی بودن محاسبۀ مذکور و عدم لحاظ ساعت و ثانیه در آن و جهات تأثیرگذار دیگر، گاه تاریخی که بر اساس این محاسبه به دست می¬آید، یک یا دو روز متغیّر است. بنابراین، تا حدّ دو روز، احتیاط در مورد این محاسبه رعایت گردد و برای آنکه محاسبه دقیق‌تر از این باشد، باید هر موردی جداگانه حساب شود.
(2) موضع مذکور، «عانه» یا «زِهار» نامیده می¬شود.
(3) البتّه، اگر پسری که در دوران نزدیک به بلوغ جسمی نیست، مثلاً پنج ساله یا هفت ساله، در اثر استعمال دارو یا غیر آن یا به‌طور طبیعی، در صورت یا پشت لبش موی درشت بروید یا دارای موی درشت در زیر شکم شود یا منی از وی خارج شود، کافی نیست و بالغ محسوب نمی¬شود.