کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3) (چاپ 1403)
جستجو در:
- مباحث مقدّماتی معاملات / اهمیّت کسب و کار حلال
- پرهیز از درآمدهای نامشروع و مذمّت حرام‌خواری
- فضیلت داشتن شغل و پیشه و بی نیازی از مردم و مذمّت ترک آن
- اهمیّت دادن به اقلّ امکانات در مسیر فعالیّت اقتصادی
- فضیلت تجارت
- فضیلت کشاورزی و زراعت
- اهمیّت فراگیری مسائل کسب و کار و معاملات و عمل به آن
- دانستن حکم شرعی معامله
- مواردی که با وجود آن کسب و کار واجب یا مستحب می‌باشد
- معاملات باطل و حرام
- اقسام معاملات باطل و حرام
- معاملۀ اشیای نجس / معاملۀ عین نجس (و مایعات مست کننده)
- حق اختصاص نسبت به اعیان نجس و واگذاری آن
- معاملۀ مردار پاک و اجزاء بدون روح مردار نجس
- معاملۀ متنجّس
- معاملۀ فرآورده‌های خوراکی مشکوک به نجاست
- معاملۀ فرآورده‌های خوراکی و غیر خوراکی حاصل از حیوان
- معامله مال غصبی و موارد ملحق به آن[1] / معاملۀ مال غصبی
- مال به دست آمده از معاملۀ باطل
- معامله با قصد پرداخت نکردن پول
- معاملۀ اشیائی که ارزش مالی ندارند
- معاملۀ وسایل حرام و موارد ملحق به آن / معاملۀ وسایل حرام
- معاملۀ وسایل مشترک بین حلال و حرام
- معامله و انتشار کتاب‌های گمراه کننده
- معاملۀ ظروف طلا و نقره و مجسّمه
- معاملۀ دارای غِشّ
- معامله‌ای که در آن ربا است (معاملۀ ربوی)
- ربا در معاملات نقدی
- ربا در معاملات نسیه
- مورد اوّل از ربا در معاملۀ نسیه
- مورد دوّم از ربا در معاملۀ نسیه
- ربا در معاملات سلف
- مسائل تکمیلی در کیفیّت محقّق شدن معاملۀ ربوی
- حکم «باطل یا صحیح بودن» معاملۀ ربوی
- راه شرعی برای خلاصی از ربا درمعامله
- بررسی نمونه‌هایی از معاملات رایج در طلا‌فروشی‌ها / نمونۀ اوّل
- ارائۀ راه اصلاح
- نمونۀ دوّم
- ارائۀ راه اصلاح
- نمونۀ سوّم
- بررسی صور و ارائۀ راه اصلاح
- مواردی که ربا حرام نیست
- ملحقات معاملات حرام
- 1. نجش
- 2. احتکار
- موارد مستحب و مکروه در معاملات و کسب و کار
- شغل‌های مکروه
- قراردادهای شرعی / اهمیّت قراردادهای شرعی
- انواع قراردادهای شرعی
- خرید و فروش (قرارداد بیع) / تعریف خرید و فروش و امور مربوط به آن
- تقسیمات و اقسام خرید و فروش
- کالا عین شخصی یا کلّی در ذمّه
- قیمت (ثمن) کلّی در ذمّه یا عین شخصی
- کالا یا ثمن، کلّی در معیّن
- شرایط صحّت خرید و فروش
- شرایط اصل معامله (قرارداد بیع)
- 1. ایجاب و قبول انجام شود
- الف. ایجاب و قبول لفظی
- ب. ایجاب و قبول عملی
- انجام ایجاب و قبول با ردّ و بدل نمودن کالا یا قیمت آن (معاطات)
- انجام ایجاب و قبول به صورت کتبی
- مسائل تکمیلی ایجاب و قبول
- 2. موالات بین ایجاب و قبول رعایت شود
- 3. بین ایجاب و قبول مطابقت باشد
- 4. معامله بر امری که هنوز اتّفاق نیفتاده یا نامعلوم است معلّق نباشد[1]
- شرایط فروشنده و خریدار
- 1. معامله را با اختیار خود انجام دهند
- 2. مالک جنس و عوض آن یا در حکم مالک باشند
- احکام معاملۀ فضولی و مسائل مرتبط با آن / فروش مال دیگری به صورت عین شخصی
- فروش مال به صورت کلّی در ذمّه
- خرید با پول دیگری
- 3. محجور (ممنوع التّصرّف) نباشند
- خرید و فروش فرد نابالغ
- راهکار مناسب برای خرید توسط بچّه‌ها
- ولایت در معاملۀ مال نابالغ، سفیه و دیوانه
- 4. قصد انجام معامله را داشته باشند
- شرایط کالا و قیمت آن (مبیع و ثمن)
- 1. مالی که فروخته میشود (مبیع) عین باشد
- 2. مقدار کالا و قیمت آن (مبیع و ثمن) معلوم باشد
- چند راهکار برای معاملۀ مقدار مال نامعیّن
- بیشتر یا کمتر بودن مال از مقدار مورد معامله
- 3. خصوصیّات کالا و قیمت آن (مبیع و ثمن) معلوم باشد
- 4. فرد دیگر حقّی در کالا یا قیمت آن (مبیع و ثمن) نداشته و مال، «طِلْق» باشد
- 5. کالا و قیمت آن (مبیع و ثمن) قابل تحویل باشد
- حکم معامله‌ای که به جهت رعایت نشدن شرایط آن باطل باشد
- حکم شک در صحیح یا باطل بودن معامله
- احکام ویژۀ خرید و فروش میوه بر روی درخت
- احکام ویژۀ خرید و فروش زراعت، سبزی‌ها و صیفی‌جات در زمین کشاورزی
- چند مسأله در مورد خرید و فروش حیوان
- تحویل کالا و بهای آن (مبیع و ثمن) / زمان تحویل
- شیوۀ تحویل
- تلف قبل از تحویل
- فروش کالای خریداری شده قبل از تحویل[1]
- نقد و نسیه
- بیع عینه
- معامله سلف و شرایط آن
- شرایط معاملۀ سلف
- شرط اوّل: خصوصیّات کالا معلوم باشد
- شرط دوّم: ثمن قبل از جدایی خریدار و فروشنده از یکدیگر تحویل داده شود
- شرط سوّم: مدّت معامله معیّن باشد
- شرط چهارم: مکان تحویل کالا معیّن باشد
- شرط پنجم: توانایی تحویل کالا در زمان معیّن شده وجود داشته باشد
- شرط ششم: مقدار کالا معیّن باشد
- شرط هفتم: معامله ربوی نباشد
- فروش مالی که به صورت سلف خریداری شده
- تخلّف در تحویل مال
- بررسی برخی معاملات رایجی که انجام آن به صورت سلف صحیح نیست نمونۀ اوّل: ثبت نام و خرید اتومبیل از شرکت خودروسازی
- نمونۀ دوّم: پیش خرید آپارتمان[1]
- معاملۀ صَرْف یا فروش طلا و نقره به طلا و نقره
- خرید و فروش پول و ارز
- مواردی که انسان میتواند معامله را به هم بزند (خیارات)
- 1. خیار مجلس
- 2. خیار شرط
- شرط پشیمانی
- قرارداد بیع و شرط
- 3. خیار تخلّف شرط
- بعضی از احکام مربوط به شرط[1]
- خصوصیّات شرطی که پایبندی به آن واجب است
- شرط 1) مخالف حکم شرع نباشد.
- شرط 2) با مقتضای عقد منافات نداشته باشد
- شرط 3) در ضمن عقد لحاظ شده باشد
- شرط 4) علیه شخص ثالث نباشد
- شرط 5) امکان و احتمال انجام آن وجود داشته باشد.
- شرط 6) نامعلوم و مبهم نباشد
- احکام دیگر شرط / شرط باطل
- شرط در ضمن معامله‌ای که تمام یا بخشی از آن باطل است
- عمل نکردن به شرط
- 4. خیار تأخیر
- 5. خیار غبن
- شرط 1) تفاوت قیمت قابل توجّه باشد
- شرط 2) فرد با چشم‌پوشی از تفاوت قیمت، اقدام به معامله نکرده باشد
- شرط 3) هنگام فسخ، غبن باقی باشد (بنابر احتیاط واجب)
- شرط 4) روش خاصّ دیگری برای جبران غبن در عرف محلّ معامله مرسوم نباشد
- ساقط شدن خیار غبن
- احکام دیگر خیار غبن
- 6. خیار عیب
- احکام ویژۀ ارش (تفاوت قیمت)
- احکام دیگر فسخ و ارش
- 7. خیار تبعّض صفقه
- 8. خیار رؤیت
- 9. خیار تدلیس
- 10. خیار حیوان
- 11. خیار تعذّر تسلیم
- ارث بردن خیار
- مسائلی دیگر در مورد خیارات / از بین رفتن مال فروخته شده در زمان خیار
- نماء و محصول مال در زمان خیار
- مطّلع نکردن خریدار از شراکتی بودن مال
- معامله با ملاحظۀ قیمت خرید قبلی
- بیعانه
- اقاله
- شفعه / تعریف و شرایط اصل اخذ به شفعه
- موارد حقّ شفعه
- شفعه در بخشی از مال شراکتی
- کیفیّت گرفتن مال با حقّ شفعه
- عوض و ثمن در شفعه
- شرایط شفیع
- مسائل دیگر مربوط به حقّ شفعه
- اجاره / انواع اجاره
- نوع اوّل اجاره: اجارۀ اعیان
- شرایط اصل اجاره
- شرایط موجر و مستأجر
- اقسام و شرایط مالی که اجاره داده میشود / اقسام مال مورد اجاره
- شرایط مال مورد اجاره
- 1. مبهم و نامعیّن نباشد
- 2. اوصاف و خصوصیّات آن معلوم باشد
- 3. قابل تحویل باشد
- 4. با استفاده از بین نرود
- 5. قابل استفاده در مورد اجاره باشد
- از بین رفتن قابلیّت استفاده مال مورد اجاره
- استفاده نکردن مستأجر از مال اجاره شده
- از بین بردن مال مورد اجاره[1]
- شرایط منافعی که مال برای آن اجاره داده میشود
- 1. نوع استفاده معلوم باشد
- 2. ارزش مالی داشته باشد (بنابر احتیاط واجب)
- 3. حرام نباشد
- 4. مقدار استفاده از مال معلوم باشد
- اجاره بها / انواع اجاره بها
- شرایط اجاره بها[1]
- مطالبه و تحویل منفعت مال مورد اجاره و اجاره‌بها / مطالبه
- تحویل
- ضمان مال مورد اجاره (تلف یا نقص – استفادۀ غیر مجاز)[1]
- اجاره دادن مال اجاره شده
- رهن و اجاره
- 1. قرض به شرط اجاره
- 2. رهن کامل
- 3. اجاره به شرط قرض
- تمدید قرارداد
- 4. انجام دو قرارداد قرض و اجاره
- تمدید این نوع قرارداد
- راه‌های تصحیح رهن و اجاره منزل و مانند آن
- 1. بیع و شرط - اجاره
- تمدید قرارداد فوق
- 2. مصالحۀ کالا به صورت سلف به شرط اجاره و مانند آن
- 3. فروش کالا به صورت نسیه به شرط اجاره و مانند آن
- تمدید قراردادهای فوق (راهکارهای 2 و 3)
- فسخ اجاره
- چند مسأله در مورد مال معیوب
- حکم مقدار اجاره‌بهای مدّت قبل از فسخ
- چند مسألۀ متفرّقه در اجارۀ نوع اوّل (اعیان) / فوت موجر یا مستأجر
- اجارۀ مال موقوفه
- نوع دوّم اجاره: اجیر شدن اشخاص / تعریف و اقسام اجارۀ نوع دوّم
- شرایط اجاره، اجیر، مستأجر
- شرایط کار و منفعت مورد اجاره
- 1. نوع کار مورد اجاره معلوم باشد
- 2. کار مورد اجاره ارزش مالی داشته باشد (بنابر احتیاط واجب)
- 3. حرام نباشد
- 4. مقدار کار مورد اجاره معلوم باشد
- 5. از اموری نباشد که مزد گرفتن در عوض انجام آن شرعاً غیر مجاز است
- شرایط اجرت
- درخواست انجام کار بدون تعیین دستمزد
- تحویل
- تهیّۀ لوازم کار
- سفارش ساخت
- انجام نشدن کار مورد اجاره
- به کار نگرفتن اجیر
- انجام کار توسط دیگری
- فوت اجیر
- عاجز شدن اجیر
- از بین رفتن مال (مالی که کار مورد اجاره باید بر آن انجام شود)
- انجام عمل به گونه‌ای متفاوت (با آنچه اجاره بر آن واقع شده)[1]
- انجام عمل برای غیر مستأجر
- اجیر گرفتن اجیر (برای انجام کار مورد اجاره)
- اجاره دادن اجیر
- ضمان اجیر
- فسخ
- چند مسألۀ مشترک (بین اجارۀ اعیان و اجارۀ اجیر)
- سرقفلی
- جعاله / تعریف و اقسام جعاله
- مقایسۀ «جعاله» و «اجارۀ اجیر»
- شرایط جاعل و عامل
- شرایط عمل (کار مورد جعاله)
- 1. حلال باشد
- 2. از اموری نباشد که دریافت مزد در ازای انجام آن شرعاً غیر مجاز است
- 3. معقول بوده و بی‌فایده نباشد
- چند مسأله دربارۀ شرایط کار مورد جعاله
- عوض (جُعْل)
- انصراف از جعاله
- انجام کار توسط دیگری یا انجام بخشی از کار
- انجام کار مورد جعاله توسط چند نفر
- حکم خبر دادن از جعاله‌ای که واقع نشده
- بازاریابی - بازاریابی شبکه‌ای
- مضاربه / تعریف و اقسام مضاربه
- شرایط اصل مضاربه
- شرایط مالک سرمایه و عامل
- شرایط سرمایه
- 1. سرمایۀ مضاربه پول باشد
- 2. سرمایۀ مضاربه عین باشد (نه منفعت و نه دین بنابر احتیاط واجب و نه کلّی در ذمّه)
- 3. مقدار و اوصاف سرمایه معلوم باشد
- شرط کار (کیفیّت سودآوری) / سود از تجارت حاصل شود
- شرایط سهم عامل و مالک در سود مضاربه
- الف. سهم آنان معیّن باشد
- ب. تقسیم سود بین مالک و عامل باشد
- ج. سهم آنان، به صورت درصدی یا کسری از سود باشد نه از اصل سرمایه
- خسارت یا تلف مال مضاربه
- وظایف عامل (احکام مربوط به عامل) / نوع و کیفیّت معاملات
- کارهای مربوط به مضاربه (غیرمعاملات) و هزینه‌های آن
- صرف مال مضاربه در غیر امور مضاربه
- مخلوط کردن مال مضاربه با سایر اموال
- تأخیر در تجارت با مال مضاربه
- مسافرت با مال مضاربه
- مضاربۀ باطل
- احکام فوت مالک یا عامل
- احکام فسخ مضاربه و شرایط ضمن مضاربه
- دریافت مبلغ معیّن غیر درصدی
- قرارداد جایگزین مضاربه (با محدودیّت‌های کمتر)
- شرکت / تعریف و اقسام شرکت
- شرکت به معنای اوّل / موارد محقّق شدن شراکت
- تصرّف در مال مشترک
- شرکت به معنای دوّم / اقسام شرکت قراردادی
- تفاوت شرکت معاوضی و اذنی / کیفیّت شراکت در سرمایه
- تعیین مدّت شرکت
- لازم یا جایز بودن قرارداد
- فوت یکی از شرکا
- شرایط مشترک شرکت اذنی و معاوضه‌ای / شرایط اصل شرکت
- شرایط شرکا
- سهم شرکا در سود و زیان
- شرایط سرمایه و کار
- خرید و فروش و معاملات شرکت
- حکم شرکتی که بعداً معلوم شود باطل بوده
- انواع شرکت‌های باطل
- شرکت در اعمال (ابدان)
- روش جایگزین
- شرکت وجوه
- روش جایگزین
- شرکت مفاوضه
- روش جایگزین
- شیوۀ صحیح بعضی از قراردادهای رایج بین مردم / واگذاری ماشین به راننده برای کار
- واگذاری مغازه به تاجر برای کسب و کار در مغازه
- مشارکت در ساخت و ساز آپارتمان[1]
- قسمت / معنای قسمت
- انواع قسمت و معادل‌سازی
- 1. قسمت إفراز
- 2. قسمت تعدیل
- 3. قسمت ردّ
- تقاضای تقسیم
- تعیین سهام
- استفادۀ شرکا از مال شراکتی بدون قسمت مال
- قسمت منفعت
- قسمت کردن مطالبات / طلب مشترک بر ذمّۀ چند نفر
- طلب مشترک بر ذمّۀ یک نفر
- قسمت کردن بدهکاریها
- قسمت مال وقفی
- مزارعه / تعریف و اقسام مزارعه
- شرایط اصل مزارعه
- شرایط مالک زمین و زارع
- شرایط صحّت مزارعه
- 1. مورد زراعت معلوم باشد
- 2. مدّت مزارعه معلوم باشد
- 3. زمین مورد زراعت معلوم باشد
- 4. زمین قابل زراعت باشد
- 5. مخارجی که به عهدۀ هر یک است معلوم باشد
- 6. برای هر یک از زارع و مالک سهم معیّنی از محصول زمین قرار داده شود
- 7. سهم زارع و مالک، به صورت درصدی یا کسری از محصول باشد
- فوت مالک یا زارع
- مزارعۀ باطل
- مساقات و مغارسه / تعریف و اقسام مساقات
- شرایط اصل مساقات
- شرایط دو طرف قرارداد مساقات
- شرایط صحیح بودن مساقات
- 1. مساقات بر گیاهان و درختان میوه واقع شود
- 2. درختان و گیاهان مورد مساقات معلوم و معیّن باشد
- 3. مدّت مساقات معلوم باشد
- 4. کار برای به دست آمدن محصول یا زیادی یا بهتر شدن یا سالم ماندن آن از آفات باشد
- 5. برای هر یک از دو طرف سهم معیّنی از محصول درختان یا گیاهان قرار داده شود
- 6. سهم دو طرف، به صورت درصدی یا کسری از محصول باشد
- فوت مالک یا باغبان
- مساقات باطل
- مغارسه
- صلح (مصالحه) / تعریف و ارکان صلح
- شرایط صلح کننده و متصالح
- شرایط آنچه مورد صلح واقع میشود
- عین مال، منفعت مال، انتفاع از مال
- دَین
- حقّ
- انجام عمل
- بکارگیری قرارداد صلح به عنوان جایگزین معاملات دیگر / محدودیّت‌های کمتر صلح نسبت به سایر معاملات
- بکارگیری قرارداد صلح در مواردی که مال مورد معامله معلوم نیست
- بکارگیری قرارداد صلح جهت جایگزینی وصیّت یا وقف و مانند آن
- بکارگیری قرارداد صلح جهت ختم نزاع مالی
- ربا در قرارداد صلح
- مصالحۀ دو طلب با یکدیگر
- نقد کردن طلب مدّت‌دار از طریق مصالحه
- فسخ صلح
- دو مسألۀ متفرّقه
- دَین / اهمیّت پرداخت بدهی و دین
- توصیه به سبک باری از بدهی
- توصیه به نوشتن و شاهد گرفتن بر بدهی
- مهلت دادن به بدهکاری که توانایی پرداخت بدهی ندارد
- تعریف و اقسام دین
- مطالبۀ هر یک از اقسام طلب
- زمان پرداخت هر یک از اقسام بدهی
- لزوم پرداخت بدهی با فروش اموال یا کسب و کار
- رهانیدن بدهکار از دست طلبکار
- مطالبۀ طلب از بدهکاری که از پرداخت بدهی ناتوان است
- مستثنیات دین و مسائل مربوط به آن
- مطالبۀ هزینۀ دادرسی و مانند آن از بدهکار
- افزایش یا کاهش ارزش مال در زمان پرداخت بدهی[1]
- تقسیم طلب و بدهی
- بخشش دین و بریء الذمّه کردن بدهکار
- پرداخت بدهی فرد دیگر
- شکّ مربوط به بدهی
- کیفیّت پرداخت بدهی و ادای آن / تحویل بدهی و کیفیّت آن
- تصرّف غیر مجاز در مالی که بدهکاربابت ادای دین در اختیار کسی قرار داده
- کیفیّت ادای بدهی به طلبکاری که در دسترس نیست
- امتناع طلبکار از دریافت طلب
- نامعلوم بودن طلبکار
- شرایط مستحقین ردّ مظالم
- کیفیّت رهایی از بدهی به بچّۀ نابالغ
- پرداخت بدهی از جنس دیگر
- دیون و مطالبات متوفّی / فوت بدهکار
- فوت طلبکار
- اجاره دادن اموال متوفّی با وجود داشتن بدهی
- طلب مهریّه با فوت یکی از زوجین
- وظیفۀ هر وارث نسبت به بدهی‌های متوفّی
- تزاحم دیون متوفّیٰ با سایر واجبات
- فروش طلب (دین)
- فروش طلب در مقابل عین شخصی
- نقد کردن طلب مدّت‌دار در مقابل مبلغ کمتر
- فروش طلب به غیر از بدهکار به صورت نقد یا نسیه
- فروش طلب در مقابل طلب خریدار از شخص ثالث
- خرید و فروش مال به صورت کلّی در ذمّۀ فرد
- هر دو طرف معامله کلّی در ذمّۀ مدّت دار
- یک طرف کلّی در ذمّۀ مدّت‌دار و دیگری حالّ
- خرید و فروش چک و سفته
- تهاتر دیون (ساقط شدن و تسویۀ بدهیها)
- رهن[1] / تعریف و شرایط اصل رهن
- شرایط رهن دهنده و رهن گیرنده
- شرایط مالی که رهن قرار داده میشود / 1. عین شخصی باشد
- 2. شرعاً تصرّف در آن جایز باشد
- 3. خرید و فروش و معاوضۀ آن صحیح باشد
- 4. مبهم نباشد
- منافع مال مورد رهن
- خسارت مال مورد رهن و تصرّف در آن
- فروش مال مورد رهن
- فکّ رهن و خارج ساختن مال گرویی از رهن
- فوت رهن دهنده یا رهن گیرنده
- دریافت مبلغی به عنوان وثیقه جهت برگرداندن ظرف و مانند آن
- دریافت مبلغ در ازای رهن قراردادن مال
- قرض / فضیلت قرض‌الحسنه
- حکم قرض گرفتن
- تعریف قرض و شرایط اصل قرض
- شرط صحّت قرض (تحویل)
- شرایط قرض دهنده و قرض گیرنده
- شرایط مالی که قرض داده میشود / 1. عین باشد
- 2. مبهم و نامعیّن نباشد
- 3. شرعاً قابل تملّک باشد
- صحّت قرض مالی که «مقدار» یا «خصوصیّات» آن معلوم نیست
- پس دادن قرض / کیفیّت پس دادن قرض در اموال مثلی و قیمی
- زمان مطالبۀ قرض
- پس دادن یا پس گرفتن خود مال قرض داده شده
- ربا در قرض / تعریف قرض ربوی و حکم حرمت و مالکیّت اصل قرض
- مالکیّت محصول قرض ربوی
- مالکیّت زیادی ربوی
- خرید کالا با زیادی ربوی
- ربا گرفتن به جهت جهل
- ارث مال ربوی
- انواع زیادی و شرط زیادی در قرض ربوی
- مواردی که ربا حرام نیست
- شرایطی که قرار دادن آنها در ضمن قرض مجاز است
- کارمزد قرض
- دیرکرد
- تعریف ربای دیرکرد و انواع کلّی آن
- برخی از نمونه‌های دیرکرد / دیرکرد ثمن معاملۀ نسیه یا مثمن در معاملۀ سلف
- نو کردن چک
- مهلت دادن در ازای دریافت بخشی از دین قبل از موعد
- مهلت دادن به شرط قرض
- دیرکرد در ازای تأخیر شرط تکلیفی
- مواردی که دریافت دیرکرد جایز است / الف. دیرکرد در ازای تأخیر در تحویل کالای معیّن (عین شخصی)
- ب. دیرکرد در ازای تأخیر در انجام عمل
- تقاصّ / تعریف و شرایط تقاصّ
- مسائل تقاصّ / تقاصّ به جهت خجالت از مطالبۀ طلب و مانند آن
- تقاصّ در بدهی نامشروع
- کیفیّت تقاصّ در هنگام فسخ معامله
- تقاصّ منفعت و حقّ و عین مال
- تقاصّ از اموال دیگر با امکان تقاصّ از عین مال
- تقاصّ در مورد شرط ضمن عقد
- تقاصّ ازمال ودیعه
- تقاصّ از مال مشاع
- تقاصّ از منافع
- تقاصّ همراه با محذور شرعی
- تقاصّ در موارد خلاف مقرّرات
- تقاصّ از مالی که بیشتر از طلب ارزش دارد
- تقاصّ طلب از اموال غیر بدهکار
- تقاصّ طلبکاری که به بدهکار مدیون است
- قسم خوردن بدهکار جهت انکار بدهی
- دعای تقاصّ
- ضمانت / تعریف ضمانت و اقسام آن
- شرایط اصل ضمانت
- شرایط ضامن و مضمون له
- سایر شرایط ضمانت / 1. ضمانت (نوع اوّل) معلّق و وابسته به امر دیگری نباشد
- 2. مضمون عنه در هنگام ضمانت (نوع اوّل) بدهکار باشد
- 3. طلبکار و بدهکار(مضمون له و مضمون عنه) در واقع معلوم باشد
- 4. جنس، نوع و مقدار آنچه ضمانت شده در واقع معیّن باشد
- مطالبۀ ضامن از بدهکار
- فسخ ضمانت
- گرو گرفتن از ضامن
- خارج شدن مالی گرویی از رهن با ضمانت نقل دین
- قبول ضمانت در ازای دریافت مبلغ
- سایر احکام ضمانت / ضمانت مدّت‌دار یا بدون مدّت
- ضمانت پرداخت بدهی از وجوهات شرعی
- ضمانت پرداخت وجوهات شرعی
- ضامن بودن فرد در موارد درخواست عمل از دیگری
- حواله دادن / تعریف و شرایط اصل حواله
- شرایط سه طرف قرارداد حواله
- شرایط حواله / بدهی در ذمّۀ حواله دهنده ثابت باشد
- جنس و مقدار حواله در واقع معیّن باشد
- مطالبه مورد حواله از حواله دهنده
- فسخ حواله
- قبول حواله در ازای دریافت مبلغ
- کفالت / تعریف و شرایط اصل کفالت
- شرایط سه طرف کفالت
- سایر احکام کفالت / عدم لزوم اطلاع کفیل از مقدار مال
- مدّت‌دار یا بدون مدّت بودن کفالت
- حاضر کردن و تحویل مکفول
- فسخ کفالت و موارد به هم خوردن آن
- قبول کفالت در ازای دریافت مبلغ
- شرط پرداخت مبلغ در ازای تخلّف کفیل از کفالت
- وکالت / تعریف و شرایط اصل وکالت
- شرایط موکّل و وکیل
- شرایط کار مورد وکالت
- 1. انجام کار مورد وکالت از نظر شرعی مجاز باشد
- 2. مورد وکالت از اموری نباشد که باید توسط خود فرد انجام شود
- 3. مورد وکالت نامعلوم نباشد
- وظایف و اختیارات وکیل
- وکیل گرفتن توسط وکیل
- وکیل در مرافعات و دعاوی
- دستمزد وکیل
- ضمان وکیل
- عزل و باطل شدن وکالت / جایز بودن عقد وکالت
- قرار گرفتن وکالت به عنوان شرط ضمن عقدهای دیگر
- فوت یا محجور شدن موکّل یا وکیل
- از بین رفتن مورد وکالت
- مسائل متفرّقۀ وکالت / فرق «وکالت» در انجام کار با «اذن» در آن
- شک موکّل در انجام مورد وکالت یا کیفیّت انجام آن توسط وکیل
- برخی مسائل مربوط به کارپرداز یا مأمور خرید[1]
- ودیعه / فضیلت امانت‌داری
- اقسام امانت
- امانت مالکی
- امانت شرعی
- تعریف و شرایط اصل ودیعه
- شرایط امانت‌گذار و امانت‌دار[1]
- وظایف امانت‌دار
- ضمان امانت‌دار
- فسخ ودیعه
- جنون یا بیهوشی یا فوت امانت‌دار
- رد و برگرداندن مال
- الف. مطالبۀ مالک
- ب. ترس از بین رفتن مال
- ج. ظهور نشانه‌های مرگ
- د. فسخ ودیعه از طرف امانت‌دار
- ه .جنون یا بیهوشی مستمرّ امانت‌گذار
- و. فوت امانت‌گذار
- ز. سفر ضروری
- عاریه / تعریف و شرایط اصل عاریه
- شرایط عاریه دهنده و عاریه گیرنده
- شرایط مال و منفعت مورد عاریه
- 1. خود مال با استفاده از بین نرود
- 2. برای منعفت حرام مورد عاریه واقع نشود
- منفعتی که مال برای آن عاریه داده میشود، مشخّص باشد
- ضمان عاریه‌گیرنده
- فسخ عاریه
- برگرداندن مال مورد عاریه
- برخی از احکام عاریۀ مال غصبی
- هبه / تعریف و شرایط اصل هبه
- شرایط هبه کننده و کسی که مال به او هبه میشود / شرایط واهب (کسی که هبه میکند)
- شرایط کسی که مال به او هبه میشود
- شرط مالی که بخشیده میشود / عین باشد (منفعت، حقّ، عمل و کلّی در ذمّه نباشد)
- هبۀ طلب (دین در ذمّۀ دیگری)
- شرط صحّت هبه: تحویل (قبض) / معنای تحویل و شرط بودن آن در هبه
- تحویل مالی که در اختیار هبه گیرنده است
- تحویل مالی که به نابالغ و دیوانه هبه شده
- تحویل مالی که به مسجد یا حسینیّه هبه شده
- تحویل مال مشاع
- تحویل در هبۀ طلب
- روش جایگزین برای بخششی که به صورت انتقال اعتباری انجام میشود
- فوت هبه کننده قبل از تحویل
- رجوع از هبه
- مواردی که هبه قابل رجوع نیست
- 1. هبه به ارحام باشد
- 2. مال هبه شده مصرف شده یا از بین برود
- 3. مالکیّت مال هبه شده به فرد دیگری منتقل شود
- 4. مال هبه شده تغییر کند
- 5. هبه کننده در هبۀ خود قصد قربت داشته باشد
- 6. یکی از دو طرف بمیرد
- 7. هبه معوّضه باشد
- احکام دیگر هبۀ معوّضه
- قرار دادن حقّ فسخ در هبۀ لازم
- احکام رجوع از هبه
- احکام دیگر هبه
- صدقه / اهمیّت صدقه
- استحباب صدقه در اول روز و شب
- برخی از نمونه‌های صدقه
- شرایط تحقّق صدقه / رعایت شرایط هبه یا هر عنوانی که صدقه بر آن منطبق شده
- لزوم قصد قربت در صدقه
- حقّ فسخ در صدقه
- تحقّق صدقه با پول انداختن در صندوق
- کنار گذاشتن پول به عنوان صدقه
- قرض دادن به فقیر و احتساب آن بابت صدقه
- شرایط صدقه دهنده و صدقه گیرنده
- کیفیّت تصرّف مؤسّسات خیریّه در مبالغ دریافتی
- جمع‌آوری اموال از مردم برای صرف در جهت خاص
- سایر احکام صدقه
- آباد کردن زمین‌های موات (بایر)
- شرایط آباد کردن زمین‌های موات و جنگل و مانند آن / زمین‌های موات / زمین‌های موات «بالأصاله»
- زمین‌های موات بالعارض
- عدم اولویّت مالک زمین آباد نسبت به زمین‌های موات مجاور آن
- در اختیار گرفتن زمینی که در اصل آباد بوده
- مقدار احیاء (ملاک در صدق احیاء)
- حریم زمین
- تحجیر
- صدور سند رسمی زمین موات بدون احیاء و تحجیر
- کیفیّت تملّک معدن
- مشترکات
- راه‌ها، کوچه‌ها و خیابان‌ها
- راه‌های باز
- راه بسته (کوچه‌های بن‌بست)
- حکم خیابانهایی که دولت احداث میکند
- آب نهرها و...
- چراگاه و مراتع طبیعی حیوانات
- (برخی) احکام همسایگی
- مال پیدا شده
- قسم اوّل: حیوان / حکم برداشتن حیوان در غیر آبادی
- حکم برداشتن حیوان در آبادی
- احکام دیگر حیوان پیدا شده
- قسم دوّم: غیر حیوان
- الف. حکم مال گمشده
- حکم مال گمشدۀ بدون نشانه
- حکم مال گمشدۀ علامت‌دار کمتر از یک درهم
- حکم مال گمشدۀ علامت‌دار معادل یک درهم یا بیشتر
- احکام اعلام و جستجو از صاحب مال / مدّت زمان اعلام
- کیفیّت و تعداد دفعات اعلام
- مکان اعلام
- مسائل دیگر اعلام
- ضمان مال گمشده
- چند مسأله دربارۀ برداشتن مال گمشده
- ب. حکم مال مجهول المالک
- چند مسألۀ متفرّقه / مال گمشده در کشورهای غیر اسلامی
- یافتن مالی در صندوق یا خانۀ خود یا دیگری
- حکم کفشی که به جای کفش انسان جا مانده
- عراض و صرف نظر کردن از مال
- شرایط مالک شدن برخی از حیوانات
- غصب و سایر امور ضمان‌آور / غصب / مذمّت و نکوهش غصب
- تعریف و کیفیـّت محقّق شدن غصب / معنای غصب و پیامدهای آن
- تحقّق غصب در اشیای منقول
- تحقّق غصب در برخی حیوانات
- تحقّق غصب در اشیای غیر منقول
- ضمان غاصبین در صورتی که دو یا چند نفر باشند
- حبس انسان و موارد ضمان در مورد آن
- وظایف غاصب (و توضیحات بیشتر در ضمان غاصب) / وظیفۀ غاصب در صورت دسترسی به مال غصب شده / لزوم برگرداندن خود مال
- برگرداندن مال فرد محجور
- پرداخت عوض منافع مال غصب شده
- وظیفۀ غاصب در مورد تغییرات مال غصب شده
- وظیفۀ غاصب در صورتی که مال غصب شده، از بین رفته
- تعریف مثلی و قیمی
- از بین رفتن مال غصب شدۀ مثلی
- از بین رفتن مال غصب شدۀ قیمی
- خارج شدن مال غصبی از دسترس غاصب
- سایر مسائل قیمی یا مثلی بودن مال غصب شده
- زیاد شدن ارزش مال نزد غاصب
- رشد و محصول مال غصب شده و منفعت حاصل از آن
- غصب مال از غاصب
- خرید مال غصبی
- غصب مال وقفی
- غصب مالی که گرو گذاشته شده
- حکم زمین‌های مربوط به اصلاحات اراضی و مانند آن / تصرّف کسی که مستقیماً املاک اصلاحات اراضی در اختیارش قرار گرفته
- خرید بدون واسطۀ املاک مربوط به اصلاحات اراضی
- خرید با واسطۀ املاک مربوط به اصلاحات اراضی
- امور ضمان‌آور[1] / ضمان ید
- ضمان اتلاف / تعریف ضمان اتلاف و انواع اتلاف
- نمونه‌ها و شرایط ضمان اتلاف در ضمن چند مثال / 1. آسیب رساندن حیوان متعلّق به فرد به مال یا جان دیگری
- 2. همکاری در سرقت و مانند آن
- 3. سبب شدن دو یا چند نفر در ایجاد خسارت و آسیب
- 4. مقدار ضمان در سوانح رانندگی
- 5. وادار کردن دیگری بر اتلاف مال
- 6. عرضۀ غذای غصبی برای خوردن به دیگری
- 7. عرضۀ غذای غصبی برای خوردن به خود مالک
- اقدام مالک به گرفتن حقّ خود و جبران هزینه‌ها
- اقرار / تعریف اقرار
- کیفیّت تحقّق اقرار
- شرایط اقرار کننده و کسی که به نفعش اقرار میشود
- اقسام آنچه بدان اقرار میشود
- شرایط آنچه بدان اقرار میشود
- آثار و توابع اقرار
- قاعدۀ اقرار و مقاصّۀ نوعی / توضیح مقدّماتی
- ازدواج با زنی که قبلاً بدون شاهد گرفتن ازدواج کرده
- جمع بین عمّه و برادرزاده یا خاله و خواهرزاده‌اش در ازدواج
- ازدواج با زن یائسه یا صغیره‌ای که طلاق داده شده
- ازدواج با زنی که بدون شروط طلاق (در فقه شیعه) طلاق داده شده
- استفاده از خیار رؤیت در موارد اختلافی
- استفاده از خیار غبن در موارد اختلافی
- معاملۀ سلف در موارد اختلافی
- سهم متعلّق به عَصَبه متوفّی از ارث
- ارث زوجه در موارد اختلافی
- حَجْر / (احکام افرادی که از تصرّف در اموال خود ممنوع هستند)
- 1. نابالغ / تصرّفاتی که فرد نابالغ در آنها محجور است
- الف. تصرّفات مالی
- ب. تصرّفات در ذمّه
- ج. تصرّف در نَفْس
- ولایت بر نابالغ[1] / الف. پدر و پدربزرگ پدری (جدّ پدری)
- ب. وصیّ پدر و یا جدّ پدری
- ج. حاکم شرع
- د. مؤمنین عادل
- احکام دیگر ولایت برنابالغ / جایگاه سایر افراد (غیر ولیّ شرعی) نسبت به امور نابالغ
- شرایط سودآوری با اموال نابالغ
- لزوم اذن ولیّ جهت تصرّف دیگران در مال نابالغ
- هدیه و هبه به نابالغ
- تأمین مخارج نابالغ از مال وی
- رفت و آمد به منزل ایتام
- زمان از بین رفتن حَجْر فرد نابالغ
- 2. دیوانه (مجنون)
- 3. سفیه / معنای سفیه
- تصرّفاتی که سفیه نسبت به آنها محجور است
- نافذ بودن یا نافذ نبودن اقرار سفیه
- نذر و قسم و عهد سفیه
- ارتکاب عملی که کفّاره دارد توسط سفیه
- عفو و گذشت سفیه از حقّ قصاص و مانند آن
- ولایت بر سفیه
- 4. مفلّس (ورشکسته) / معنای مفلّس
- شرایط حکم به محجوریّت ورشکسته
- آثار حکم به حجر
- فسخ معامله با کسی که مفلّس شده و موارد ملحق به آن
- مخارج مفلّس که از اموالش قابل تأمین است
- اطلاع از طلبکار جدید پس از تقسیم اموال مفلّس
- حکم طلب از متوفّی در صورتی که عین مال طلبکار موجود باشد
- 5. بیمار در بیماری متّصل به فوت / حکم بیماری غیر متّصل به فوت
- تصرّفات مجاز مریضی که بیماریش متّصل به فوت اوست
- تصرّفاتی که باعث نقص و ضرر مالی میشود در بیماری متّصل به فوت
- اقرار مالی مریضی که بیماریش متّصل به فوت است
- اجازۀ ورثه نسبت به تصرّفات بیش از ثلث مریض
- معنای بیماری متّصل به فوت
- تصرّف در اموال فردی که بیهوش شده یا به کُما رفته
- تصرّف در اموال فردی که مبتلا به آلزایمر است
- تصرّف در اموال فرد غایب یا مفقود الاثر یا محبوس
- راه‌کاری نسبت به اموال جا مانده در مدارس و مراکز آموزشی